Monday 25 June 2018

Hindu Muslim Bhai Bhai

"హిందూ ముస్లిం భాయిభాయి" అనడంకన్నా
"హిందూ ముస్లీంలు ఒకతల్లి పిల్లలే" అనడం మేలు.

ఆరెస్సెస్-బీజేపి రాజకీయార్ధిక సాంస్కృతిక సిధ్ధాంతాన్ని హిందూత్వ, బ్రాహ్మణీయ  అనడం సాంకేతికంగా సరైనదే అయినా మొత్తం హిందూ సమాజపు భావోద్వేగాలు దెబ్బతినే అవకాశం వుంది. కనుక కొత్త పదాలను కనిపెట్టాలి.

Tuesday 19 June 2018

That is My Father

అదీ మా నాన్న !
అందరిలాగే నాకూ తొలిగురువులు మా అమ్మానాన్నలే. జాలి, కరుణ, అమాయకత్త్వం, విపరీతమయిన సాంకేతిక నైపుణ్యం మా నాన్న వ్యక్తిత్త్వం. మొదటితరం యంత్రాలను చూపెట్టితే చాలు వాటిని ఎలా తయారు చేయాలో చెప్పేసేవారు. కొన్ని యంత్ర పరికరాలను అతి తక్కువ డబ్బుతో స్వయంగా తయారు చేసేసేవారు. రేకును పట్టుకుని గేజ్ చేప్పేసేవారు. ఇనుప తీగను వంచి టెంపర్ చేప్పేసేవారు.
ఓ జమీందారు పెద్ద కూతురికి కొడుగ్గా పుట్టినా బాల్యంలోనే తల్లి చనిపోయి తండ్రి మరో వివాహం చేసుకోవడంతో దాదాపు అనాధగా పెరిగారు. గొప్ప ఐశ్యర్యాన్నీ చూశారు; కటిక పేదరికాన్నీ చూశారు. రెండింటినీ సమ దృష్టితో చూడగలిగిన కర్మయోగి. ఎవరయినా తారసపడితే ముందు "భోజనం చేశారా?" అని అడిగేవారు. దారిలో కనిపించిన వారిని ఇంటికి తీసుకొచ్చి భోజనం వడ్డించమనేవారు.
"మనిషి డబ్బులోనూ బతకవచ్చు; పేదరికంలోనూ బతకవచ్చు. కానీ, అల్పుడిగా దిగజారి బతకకూడదు" అనే మాటను తరచుగా వాడేవారు.
నాకు వ్యాయామంలో ఉస్తాద్ మా నాన్నే. రెండు మూడు వీధుల్లోని పిల్లల కోసం తెల్లవారుజామున చిన్న సైజు తాలీంఖానా నడిపేవారు. ఇటుకలు, రైలు పట్టా ముక్కల మీద గుంజీలు, బస్కీలు, దండీలు చేయించేవారు. బార్ మీద కూడా కొన్ని మెళుకువలు నేర్పించారు. నాకు ఈత నేర్పింది వారే. నేనెప్పుడూ ఆధునిక జిమ్ లకు వెళ్లలేదు. ఆయన చెప్పినవే ఇంతవరకూ చేశాను. (నేను కీళ్ళు అరిగేలా కొంచెం అతిగా వ్యాయామం చేశానని ఈ మధ్య డాక్టర్లు అన్నారు).
కాలేజీ రోజుల్లో స్టడీస్ మానేసి నాటకాల మీద ఆసక్తి చూపడంతో నేను చెడిపోయానని మా అమ్మ తెగ తిట్టేది. మా నాన్న మాత్రం మనిషి ఏ రంగంలో అయినా గొప్పవాడు కావచ్చు అంటు నన్ను సమర్ధించేవారు. మనసు పెట్టి చేస్తే ఏ పనిలో అయినా విజయం వస్తుంది అనేవారు. నా నాటకాలకు అందరికన్నా ముందు వచ్చి ముందు వరుసలో కూర్చునేవారు. మా దర్శకులు ధవళ సత్యంగారు మా నాన్నగారిని 'ఉత్తమ ప్రేక్షకుడు' అనేవారు.
కొప్పినీడి రాధ రాసి, దర్శకత్వం వహించిన 'లైటెలిగింది' నాటికలో నాకో చిన్న పాత్ర వుంది. నోట్లో కాలుతున్న సిగరెట్టుతో ప్రవేశించాలి. దాన్ని సగం కాల్చి చెత్తకుండి వైపు గిరాటేయాలి. అక్కడున్న బిచ్చగాడు ఆ సిగరెట్టు పీకను తీసి దమ్ము పీల్చాలి. ఇదీ సీను. నేను కొంచెం స్టైలుగా సిగరెట్టు కాల్చుకుంటూ స్టేజీ మీదకు ప్రవేశించాను. ఎదురుగా మా నాన్న కనిపించారు. నేను కంగారు పడి పాత్రను మరిచి పోయి నోట్లో సిగరెట్టును ఎటో పడేశాను. నాటిక పూర్తయ్యాక మా నాన్న నా దగ్గరికి వచ్చి "నువ్వు సిగరెట్టు రాంగ్‍ డైరెక్షన్ లో పడేశావు" అని తప్పుపట్టారు. అదీ మా నాన్న !
జర్నలిస్టునో, సాహిత్య విమర్శకుడినో, సమాజ విశ్లేషకుడినో, అస్తిత్త్వవాదినో కావడాన వర్తమాన సమాజంలో నా మీద జనానికి గౌరవమో, ద్వేషమో వుండవచ్చు. కానీ, తరాజెష్ అలీ ఖాన్ కొడుకుని అని చెప్పగానే పాత తరం ముస్లింలు ముస్లిమేతరులు కూడా నన్ను చాలా ప్రేమగా చూస్తారు. మా నాన్న చనిపోయి పాతికేళ్ళు దాటిపోయింది. నిన్న రంజాన్ ఈద్ ముబారక్ చెప్పిన పాత మిత్రులు కొందరు మా నాన్నను తలచుకోవడం చాలా ఆనందం వేసింది. అలా ఇప్పటికీ నేను మా నాన్న వాత్సల్యాన్ని ఆస్వాదిస్తుంటాను.
మనిషిగా నాలో జాలి గుణం ఎక్కడయినా ఏ కొంచెం అయినా వుంటే అది మానాన్న నుండి వచ్చిందనే అనుకోవాలి.

Friday 1 June 2018

Expiry Date - Debate on Vijaya Bhandaru's Post on 30th May 2018

Expiry Date - Debate on Vijaya Bhandaru's Post on 30th May 2018 

         
1. భర్త నుండి విడిపోవాలనుకోవడం స్త్రీ స్వేఛ్ఛ అయినపుడు భార్య నుండి విడిపోవాలనుకోవడం పురుష స్వేఛ్ఛ అవుతుందా?  స్త్రీ అణిచివేత  అవుతుందా? 
2.  స్వేఛ్ఛా ప్రమాణాలు స్త్రీపురుషులకు ఒకటేనా? కాదా?
3. ఈ భూమ్మీద ప్రతిదానికీ ఒక ఎక్స్పైరీ డేట్ వుంటుంది.  అసలు ఈ భూమికే ఒక ఎక్స్పైరీ డేట్ వుంది.
4. పట్టభద్రులయ్యాక సంతానాన్ని బయటికి పంపించేసే సాంప్రదాయం అనేక దేశాల్లోవుంది.
5.  మనం మరచిపోతున్నాంగానీ భర్తనో, భార్యనో వదిలేయడానికి కూడా కొన్ని సాంప్రదాయ ప్రమాణాలున్నాయి. చట్టబధ్ధ ప్రమాణాలు కూడా వున్నాయి. అదే విడాకుల చట్టం.
6. మనం ఇప్పుడు చేయాల్సింది ఎక్స్పైరీ డేట్  కు ప్రమాణాలు రూపొందించడం మాత్రమే.
7. (అంతే తప్ప) ఎక్స్పైరీ డేట్ నే రద్దు చేస్తామనడం అమాయకపు భావుకత అవుతుంది.  దానివల్ల నష్టమే ఎక్కువ జరుగుతుంది.

మనుషులకు ఒకే అస్తిత్త్వం వుండదు. బహుళ అస్తిత్త్వాలు వుంటాయి. సాధారణంగా పెళ్ళికి రెండు అస్తిత్త్వాలే వుంటాయి; సామాజికం, ఆర్ధికం. పెళ్ళయ్యాక అనేక అస్తిత్త్వాలు, అభిరుచులు, ఆసక్తులు వెలుగులోనికి వస్తాయి. విరుధ్ధ అస్తిత్త్వాలు, అభిరుచులు, ఆసక్తులు వున్నప్పుడు భార్యాభర్తల Relationship Compatibility  సహజంగానే దెబ్బతింటుంది.  అలాంటి సమయాల్లో, దంపతులకు సమాజంలో  exposer, visibility కూడా విస్తృతంగా వుంటే వివాహేతర సంబంధాలు ఏర్పడడానికి ఆస్కారం వుంటుంది.   అది మనకు నచ్చనపుడు, తార్కికంగా రెండు పరిష్కారాలుంటాయి. మొదటిది; దంపతుల exposer, visibilityని నియంత్రించడం. ఆ పనిని సాంప్రదాయవాదులు వేల సంవత్సరాల తరబడి చేస్తూనే వున్నారు. రెండు, వివాహాబంధాన్ని రద్దు చేయడం.

                 వివాహబంధం రద్దయినపుడు మహిళలే బాధితులవుతారు అనేది అర్ధసత్యం. పురుషులూ బాధితుల్లయ్యే సందర్భాలు తక్కువగా ఏమీ వుండడంలేదు. మహిళలకు vulnerability ఎక్కువ అనడం సమంజసంగా వుంటుంది. ప్రగతిశీలవాదులు ఏ సందర్భంలో అయినా సరే  vulnerable groups  పక్షాన వుండాలి. అందులోనూ సందేహంలేదు.

                 అయితే, మహిళలు vulnerable group గా వుంటున్నది వివాహబంధంవల్లకాదు; ఆర్ధిక స్థితిగతులవల్ల. పొరపాటు ఒకచోట జరిగితే మనం నేరాన్ని మరో చోట మోపుతున్నాం. ఇప్పుడు పురుషులకు వున్నంత విస్తృతంగా మహిళలకూ ఉద్యోగాలు వుంటే, ఇప్పుడు పురుషులకు వున్నంతగా  మహిళలకూ సంపద మీద ఆధిపత్యం వుంటే అప్పుడు విడాకుల ప్రభావం స్త్రీపురుషుల మీద సమానంగా వుంటుంది.

                 వర్తమాన సమాజంలోనూ విడాకుల ప్రభవం పేద, మధ్యమ ధనిక తరగతుల మీద ఒకే విధంగా వుండదు.  మూడు వర్గాలకూ మూడు పరిష్కారాలు చూడాలి. అంతే తప్ప, అన్ని వర్గాలను కలగాపులగం చేసేస్తే  ఎప్పటికీ పరిష్కారం దొరకదు.
                 నిరాస్తి సమూహాల్లో విడాకుల ప్రభావం స్త్రీపురుషులు ఇద్దరి మీదా దాదాపు సమానంగా వుంటుంది.  దీన్ని ఆస్తి సమూహాలకు సహితం వర్తింపచేయాలి. విడాకుల గురించి ధనికవర్గాలు  పెళ్ళి సమయంలోనే అనేక జాగ్రత్తలు తీసుకుంటాయి. పైకి భారీగా కోట్ల రూపాయల వరకట్నం ఇచ్చినట్టు కనిపించినా పెళ్ళి సమయంలో నగదు, బంగారం రూపాల్లో అల్లుడికి ఇచ్చేది చిన్న వాటా మాత్రమే. మిగిలినదంతా కుమార్తె పేరు మీద రాసేస్తారు. అత్యధిక కేసుల్లో స్త్రీధనం భద్రంగానే వుంటుంది కనుక  విడాకులవల్ల వాళ్ళు రోడ్డునపడే స్థితి వుండదు. ముస్లింలు వివాహ సమయంలో మహర్ ప్రకటిస్తారు. కొందరు పెళ్ళి కాగానే  భార్య పేరున కొంత ఆస్తి రాస్తారు. (మా నాన్న 1948లో మా అమ్మ పేరున ఒక ఇల్లు రాశారు. ఆ సాంప్రదాయం ప్రకారం నేను కూడా నాకు పెళ్లయిన కొత్తలో నాకున్న సమస్త స్థిరాస్థిని నా భార్య పేరున రాసేశాను.) విడాకుల్ని రద్దు చేయాలనే ఆలోచనలు చేసే సమాజాన్ని వెనక్కు మళ్ళించే పనులు చేయడంకన్నా, విడాకులవల్ల జరిగే నష్టాన్ని నివారించే కార్యక్రమాలు చేపడితే సమాజానికి మేలు జరుగుతుంది.

                 వర్తమాన సమాజంలో విడాకులవల్ల ఎక్కువగా  బాధపడుతున్నది మధ్యతరగతి స్త్రీలు. అక్కడ సామాజిక కార్యకర్తలు పని చేయాల్సిన అవసరంవుంది.

                 విడాకులవల్ల ఎక్కువగా నష్టపోయేది పిల్లలు. దీని నివారణోపాయాల్ని ఆలోచించడం అత్యవసరం. మళ్ళీ దాని అర్ధం విడాకుల్ని రద్దు చేయమనికాదు. పిల్లల మీద తల్లిదండ్రుల బాధ్యత ఏమిటీ? అదెప్పుడు తీరుతుందీ? అనే అంశాన్ని తేల్చాలి. కనీసం పట్టభద్రుల్ని చేసే స్తోమత లేనివాళ్ళు పిల్లల్ని కనడానికి వీల్లేని విధంగా కొన్ని చర్యలు తీసుకోవచ్చు. అలాగే, పట్టభద్రులు అయిన పిల్లల్ని ఇంటి నుండి పంపించేయాలనే నియమం కూడా చాలా అవసరం. జీవిత కాలం తల్లిదండ్రుల మీద పడి బతికేస్తున్న పిల్లల సంఖ్యా ఇప్పుడు చిన్నదేమీకాదు.

                 అంచేత సర్వకాల సర్వావస్థల్లో ఒకే నియమం పెట్టుకునే ధోరణి భావోద్వేగాలను సంతృప్తి పరుస్తుందేమోగానీ సమస్యను ఎప్పటికీ పరిష్కరించదు.
-----