Gulam Yazdani - A Memory

Gulam Yazdani - A Memory 

గులాం యజ్దానీ – ఒక అనుబంధం  

డానీ

                     విఖ్యాత చరిత్రకారుడు గులాం యజ్దానీ పై  డా. ద్యావనపల్లి సత్యనారాయణగారి  వ్యాసం “ తెలంగాణ చరిత్ర పితామహుడు” ఈరోజు ఆంధ్రజ్యోతి ఎడిట్ పేజీలో  (http://www.andhrajyothy.com/node/88452) వచ్చింది. గులాం యజ్దానీగారిని నేను ఎన్నడూ చూడలేదు. అయితే, వారితో నాకు ఓ దూరపు  అనుబంధంవుంది.

          మా తాతగారి పేరు గులాం మొహిద్దీన్ ఖాన్ గారు. వారి అన్నగారు గులాం గౌస్ ఖాన్ గారు.  మా తాతగారు నరసాపురంలో స్థిరపడగా, వారి అన్నగారు నిజాం సంస్థానం  రెవెన్యూ విభాగంలో కొలతల ఉద్యోగి (ఓవర్ సీర్) గా స్థిరపడ్డారు. మా పెదతాతగారి పెద్దల్లుడు అబ్దుల్ సత్తార్ పాషా నిజాం సంస్థానంలో ఉన్నతాధికారి. వారు నిజామాబాద్ పరిసరాల్లో తహశీలుదారుగా పనిచేశారో  అంతకన్నా పెద్ద హోదాలో పనిచేశారోగానీ వారిని మా ఇళ్లల్లో “గవర్నర్ సాబ్” అని పిలిచేవారు. వారు మా నాన్నగారికి పెద్ద బావగారు.  న్యాయశాఖ మాజీమంత్రి ఆసిఫ్ పాషాగారు  అబ్దుల్ సత్తార్ పాషాగారికి స్వయాన అల్లుడు. ఆసిఫ్ పాషా నాకు మేనత్త కొడుకు.

మా కుటుంబంలో మౌలానా హజ్రత్ గారని ఒక ధార్మిక గురువుగారు వుండేవారు. వారు ఆరు నెలలు నరసాపురంలోనూ, ఆరు నెలలు హైదరాబాద్ లోనూ వుండేవారు. ఆ కాలంలో, మా కుటుంబంలో ఎవరు పుట్టినా మౌలానా హజ్రత్ గారే పేర్లు నిర్ణయించేవారు. సాంప్రదాయ వంశం (బతికి చెడిన కుటుంబం అనేది దీనికి మరోపేరు) కావడాన మా కుటుంబంలో పేర్లు అనేక సమీకరణలతో వుంటాయి. గులాం మొహిద్దీన్ ఖాన్ ఆసిఫ్, గులాం గౌస్ ఖాన్ షానవాజ్, గులాం మొహిద్దీన్ ఖాన్ దుర్రానీ, గులాం మొహిద్దీన్ ఖాన్ సమ్దానీ, లియాఖత్ అలీ ఖాన్ రబ్బానీ ఇలా వుంటాయి.

1951లో నేను పుట్టినపుడు, మౌలానా హజ్రత్ గారు హైదరాబాద్ లో వున్నారు. పిల్లాడికి పేరు సూచించమని మా అమ్మ వారికి ఉత్తరం రాసిందట. వారు యజ్దానీ అని పెట్టమన్నారట.  మా హైదరాబాద్ దాయాదులకు గులాం యజ్దానీ గారు చాలా సన్నిహితులు.

ఇతర సమీకరణలు అన్నీ సరిచేసుకుని చివరకు నా పేరు “అహమ్మద్ మొహిద్దీన్ ఖాన్ యజ్దానీ జర్రానీ” అయింది. నాపేరులో అహమ్మద్ అనేది మా నాయనమ్మగారి తండ్రి అహమ్మద్ షరీఫ్ గారి పేరు. వీరే నరసాపురం టేలర్ పేట మసీదు వీధి వ్యవస్థాపకులు.  మొహిద్దీన్ అనేది మా తాతగారు గులాం మొహిద్దీన్ ఖాన్ గారి పేరు. ఖాన్ అనేది మా తెగ పేరు. జర్రానీ అనేది మా వంశం పేరు. నరసాపురం పాతబజారు, పఠాన్ వీధిలోని సూఫీ గురువు హజ్రత్ ఖాన్ జాన్ ఖాన్ దర్గావల్ల మా వంశానికి  ఆ పేరు వచ్చింది. (ఆ దర్గా చరిత్ర రాయాలనేది నా కోరికల్లో ఒకటి) ఇక మిగిలిన యజ్దానీ ఒక్కటే నా స్వంత నాపేరు.

యజ్దానీ అనేది కాలక్రమేణ ఉఛ్ఛరణ సౌలభ్యం కోసం  యస్ డానీ అయ్యింది. నా పేరు నేపథ్యాన్ని తొలిసారిగా నాకు గుర్తు చేసింది కేవి రమణా రెడ్డిగారు. “యజ్దానీ అంత మంచి పేరుని ఇలా ముక్కలు చేశారా?” అని వాపోయారాయన. కేవీయార్ ఇచ్చిన ప్రేరణతోనే, నా పేరు వెనక వున్న చరిత్రను తవ్వే పనిచేశాను. యంటీ ఖాన్ సాబ్ కూడా “పహలే యే దానీ థే! అబ్ డాన్ బన్ గయే” అంటూ ఆటపట్టిస్తుంటారు.   

26 April 2014