ఏపి అధికార భాష తెలుగు; తెలంగాణ అధికార భాష తెలంగాణ

 *ఏపి అధికార భాష తెలుగు; తెలంగాణ అధికార భాష తెలంగాణ*

డియర్ జిలుకర శ్రీనివాస్! స్కైబాబ!

ఉద్యమ అభినందనలతో,

మూడు నెలలుగా నేను వేరే పనుల్లో వుండిపోవడంవల్ల అవార్డులు, అవకాశాలు, ఆంథొలాజీల విషయంలో తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రాంతీయ వివాదం ఒకటి సాగుతున్నట్టు నాకు చాలా అలస్యంగా తెలిసింది.

‘తెలంగాణ రచయితల ఆత్మగౌరవ పోరాట వేదిక’ ఏర్పడిందని స్కైబాబ వాల్ మీద చూసి కొంచెం ఆశ్చర్యం కలిగింది. నేను వెంటనే ఫోన్ చేసి మీ ఇద్దరితో మాట్లాడాను. తెలుగును ప్రాంతాలవారీగా ‘ఆంధ్రా-తెలుగు’, ‘తెలంగాణ - తెలుగు’ అంటూ మీరు చేసిన విభజన నాకు ఏ మాత్రం నచ్చలేదు. ఇలాంటి విభజనవల్ల ఎవరికీ ప్రయోజనమూ లేదు.

గత శతాబ్దకాలంలో ఆంధ్రా ప్రాంతం ఐదు రాష్ట్రాల్లో వుంది. . మేము మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలోవున్నా, మద్రాసు స్టేట్ లోవున్నా, ఆంధ్రా స్టేట్లో వున్నా, ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో వున్నా, ఇప్పుడు నవ్యాంధ్ర ప్రదేశ్ లో వున్నా మాది ఎలాగూ ఆంధ్రా ప్రాంతమే. ఉత్తర ప్రదేశ్ భాష ఉత్తరా కాదు; మధ్యప్రదేశ్ భాష మధ్యా కాదు. అలాగే ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాంత భాష ఆంధ్రా అనడం సరికాదు.

మా చిన్న తనంలో పండిత వర్గాలకు మాత్రమే విద్య అందుబాటులో వుండేది. వాళ్ళు ఆంధ్రభాష పదాన్ని వాడేవారు. జనబాహుళ్యం ఎప్పుడూ తెలుగు అని మాత్రమే అనేది. జనబాహుళ్యానికి విద్య అందుబాటులోనికి వచ్చాక ఆంధ్రాపదం భాషగా దాదాపు అంతరించిపోయి ఇప్పుడు తెలుగు పదమే ప్రాచూర్యంలో వుంది. స్కూళ్ళ టైమ్ టేబుల్ లోనూ ఇంగ్లీషు పీరియడ్, హిందీ పీరియడ్ వున్నట్టు తెలుగు పీరియడ్ వుండేది. ఆంధ్రా పీరియడ్ అనేది మేము కనీసం ఊహించలేనిది.

మీరు కొంచెం వెనక్కు చూసుకుంటే నిజాం ప్రిన్సిలీ ఎస్టేట్ లోనూ 1920-1948 వరకు అన్నీ ఆంధ్రా పేరుతోనే సాగాయి. ఆంధ్రా జనసంఘం, ఆంధ్రా మహాసభ, శ్రీకృష్ణదేవరాంధ్రాయ గ్రంధాలయం, రాజరాజ నరేంద్రాంధ్రా గ్రంధాలయం వగయిరాలు.

తెలంగాణ భాషను తెలుగుకు సంబంధించిన ఒకానొక యాస అనుకునే అభిప్రాయం ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాంతంలో వుంది. ఇది మీకు నచ్చకపోవచ్చు తెలుగుకు ఉత్తరాంధ్రాలో, మధ్య ఆంధ్రాలో, దక్షణాంధ్రాలో, రాయలసీమలో కూడా భిన్నమైన యాసలున్నాయి. ఇంకాస్త లోతుకు వెళితే జిల్లాకో రెండు మూడు యాసలూ వినపడతాయి. “మా యాసే మా స్వతంత్ర సంపూర్ణ భాష” అనుకునే హక్కు ఎవరికయినా వుంటుంది. అది ప్రజాస్వామిక హక్కు కనుక దాన్ని నేనూ గౌరవిస్తాను. అలా తెలంగాణ భాష డిమాండునూ గౌరవిస్తాను.

కానీ, మాది ఆంధ్రా తెలుగు భాష అని మీరు అనడం సరికాదు. మీ పిల్లలకు మీరు స్వేఛ్ఛగా పేర్లు పెట్టుకోవచ్చు. పక్కింటి పిల్లల పేర్లు కూడా మీరే నిర్ణయించడం సబబు కాదు. దీని మీద అభ్యంతరం తెలుపుతూ ఒక సమగ్ర వ్యాసం రాసి ఓ ప్రధాన పత్రికకు పంపించాను. ఈలోగా నా ఆలోచన మారింది. దానితో నా వ్యాసం ప్రచురణను ఆపేయమని ఆ పత్రిక నిర్వాహకుల్ని కోరాను. వారూ అంగీకరించారు.

నా వ్యాసం విరమణకు మూడు కారణాలున్నాయి. మొదటిది; ఈ వివాదంలో నాకు Locus Standi లేదు. మీ కొత్త సిధ్ధాంతాలు వాదనలవల్ల వ్యక్తిగతంగా నాకు వచ్చే నష్టము ఏమీలేదు. కాకపోతే భారతదేశంలో అత్యధికులు మాట్లాడే భాషల్లో తెలుగు ప్రస్తుతం నాలుగవ స్థానంలో వుంది. దానికి ఆ స్థాయి పోవచ్చు.

అవార్డులు, అవకాశాలు, ఆంథొలాజీల విషయంలో నాకు అన్యాయం జరిగిందనే అభిప్రాయం నాకు ఎన్నడూ లేదు. నేను రాసినవన్నీ అచ్చు అవుతూనే వున్నాయి. నా కథా సంకలనం, నా వ్యాసాల సంకలనాలు వేస్తామని కొందరు పబ్లిషర్లు ముందుకొచ్చి ఆఫర్లు చేసినా నేను నా బద్దకం కొద్దీ వాటి మాన్యువల్ కాపీని తయారు చేసి ఇవ్వలేకపోయాను. మీటింగుల్లో ప్రసంగించమని పిలుస్తున్నా కొన్నింటికి వెళ్ళడం లేదు. ఎక్కువ కాలం విప్లవ కమ్యూనిస్టు రాజకీయాల్లో వుండడం మూలంగా కావచ్చు అవార్డులు సన్మానాల విషయంలో నాకు ఎప్పుడూ ఎలాంటి ఆసక్తి లేదు.

రెండవ కారణం; సాహిత్యం నా ఏకైక కార్యక్షేత్రం కాదు; నాకు ఇంకా ఇతర వ్యాపకాలూ వున్నాయి. సమాజ విశ్లేషకునిగా, క్రియాశీల సమాజ కార్యకర్తగానూ వుండడం నాకు ఇష్టం.

మూడవ కారణం; సాహిత్యంలో మీకు అన్యాయం జరుగుతున్నదని మీరు ఆవేదన చెందుతున్నారు. నేను ప్రతి సందర్భంలోనూ బాధితుల పక్షాన్నే వుంటూ వచ్చాను. ఇప్పుడూ మీ పక్షాన్నే వుంటాను.

కథా, కవితా సంకలనలు సంకలనకర్తల వ్యక్తిగత అభిరుచి, అభిమానాలమేరకు రూపొందుతాయి. వాటిని ప్రామాణికంగా భావించలేము. తెలుగులో తొలి కవితా సంకలనంగా భావించే సామినేని ముద్దుకృష్ణ 'వైతాళికులు' (1935) మీదనే పెద్ద దుమారం రేగింది. అందులో గుర్రం జాషువా రచనలు లేవని ఒక సామాజికవర్గం వాపోతే త్రిపురనేని రామస్వామి రచనలు లేవని మరో సామాజికవర్గం బాధపడింది. ఇప్పటికీ ఇదే సాంప్రదాయం కొనసాగుతోంది. ఉదాహరణకు నాకు మాక్సిం గోర్కి నచ్చుతాడు. ఆయన గొప్ప ఉద్యమ రచయితేగానీ, సాహిత్య ప్రమాణాల్లో ఆయనది తక్కువ స్థాయి అన్నవారూ వున్నారు. ఎవరూ సంకలనకర్తల్ని శాసించలేరు. అభ్యంతరాలున్నవారు స్వంత సంకలనాలు వేసుకోవాలి. మరోమార్గం లేదు.

అధికార భాష అనే కాన్సెప్ట్ మీద కూడ నాకు కొన్ని తీవ్ర అభ్యంతరాలున్నాయి. అది ఇతర భాషల్ని అణిచివేస్తుందని నేను భావిస్తాను. అటు తెలంగాలో అయినా ఇటు ఆంధ్రప్రదేశ్ లో అయినా రాజ్యాంగ స్కేడ్యూలులోని భాషలన్నింటికీ జన సమూహాలుంటారు. అవిగాక స్కేడ్యూలులో లేని అనేక స్థానిక భాషలు మాట్లాడే సమూహాలూ వుంటాయి; ఆదివాసి, గిరిజన భాషలు వంటివి. వాటన్నింటి ఉనికిని కూడ మనం గుర్తు పెట్టుకోవాలి. వారిని మనం సముచితంగా గౌరవించాలి. ఆ ప్రజాస్వామిక కర్తవ్యాన్ని మనం సక్రమంగా నెరవేర్చడం లేదని నా పరిశీలన.

గుజరాతీ పెట్టుబడి – సంస్కృతి జమిలిగా ఇటు తెలంగాణను, అటు అంధ్రప్రదేశ్ ను క్రమంగా కమ్ముకుంటున్నాయి. సాహిత్యకారులు, సామాజిక కార్యకర్తలు, పౌరసమాజం ఇప్పుడు ఈ అంశం మీద దృష్టి సారిస్తే రెండు రాష్ట్రాలకూ కొంత మేలు జరగవచ్చు! మనం అటు దిశగానూ ఆలోచిద్దాం.

1956లో భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాల ఏర్పాటు కోసం ఏర్పడిన ఫజల్ అలీ కమీషన్ తెలుగు తెలంగాణ భాషలు ఒకటేనని భావించింది. అలా ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పడింది. బూర్గుల రామకృష్ణారావు తన ముఖ్యమంత్రి పదవిని త్యాగం చేసి మరీ ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పాటుకు సహకరించారు. తరువాతి కాలంలో తేడాలొచ్చాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్ వ్యవస్థీకరణ చట్టం - 2014 ద్వార ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విభజన జరిగింది. చట్ట ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్ అదే పేరుతో కొనసాగుతోంది. దాని అధికార భాషగా తెలుగు కూడ కొనసాగుతోంది.

కొత్తగా తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడింది. దాని అధికార భాషగానూ తెలుగునే కొనసాగిస్తున్నారు. ఉద్యమ కాలంలో “పుంటి కూర –గోంగూర, అనిపికాయ-సొరకాయ” అంటూ కేసిఆర్ తెలుగును గేలి చేసేవారు. మరి వారెందుకు తెలంగాణ భాషను అధికార భాషగా ప్రకటించలేదో తెలీదు. పైగా వారు తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ప్రపంచ తెలుగు మహాసభలు నిర్వహించి తెలుగు తెలంగాణ ఒక్కటే అని ప్రకటించారు. ఇదే ఇప్పటి వివాదానికి తక్షణ ప్రకోపము అని నాకు అనిపిస్తోంది.

కేసిఆర్ నీళ్ళు, నిధులు, నియామకాల్లో వాటా అంటూ ఉద్యమించారు. దానికి కొనసాగింపుగా ఇప్పుడు మీరు అవార్డులు, అవకాశాలు, ఆంథాలజీల్లో వాటా కోసం పోరాడుతున్నారు. ఇది సహజమైన పరిణామమే అని నేను భావిస్తున్నాను.

తెలంగాణ రాష్ట్ర అధికార భాషగా తెలుగును తీసివేసి తెలంగాణను గుర్తించాలని మీరు ఆందోళన చేయవచ్చు. కేంద్ర ప్రభుత్వం మీద, ప్రత్యేకించి కేంద్ర హోంశాఖ మీద వత్తిడి తెచ్చి రాజ్యాంగం 8వ స్కెడ్యూలులో తెలంగాణ భాషను చేర్పించుకోవచ్చు. ప్రతిష్టాత్మక అవార్డులు ఇచ్చే భారతీయ జ్ఞానపీఠ్, కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ వంటి సంస్థలు కూడ విధనపరంగా 8వ స్కెడ్యూలును అనుసరిస్తాయి. అలా ఈ తెలుగు-తెలంగాణ భాషా వివాదం చట్టపరంగా పరిష్కారం అవుతుందని నేను భావిస్తున్నాను.

తెలంగాణ భాషకు రాజ్యాంగ గుర్తింపు కోసం మీరు చేసే పోరాటానికి నా సంపూర్ణ సంఘీభావం వుంటుంది.

మీ మిత్రుడు

డానీ

విజయవాడ, 15 అక్టోబరు 2024

The History of Prakasham Barrage

 మనం తెలుసుకోవాల్సిన ప్రకాశం బరాజ్ చరిత్ర

డానీ

సమాజ విశ్లేషకులు, సీనియర్ జర్నలిస్టు

 

 

పెద్ద ఆపద ముంచుకుని వస్తేగానీ మనకు చరిత్ర గుర్తుకురాదు. అలా ఇప్పుడు ప్రకాశం బరాజ్ చరిత్రను గుర్తు చేసుకోవాల్సిన అవసరం వచ్చింది. కృష్ణానది వరద సెప్టెంబరు 2న రికార్డు స్థాయిలో 11 లక్షల 50 వేల కుసెక్కుల వేగంతో ప్రహించింది. బెజవాడ నగరాన్ని, కృష్ణాడెల్టానేకాక మొత్తం ఆంధ్రప్రదేశ్ ను ఓ నాలుగు రోజులు భయపెట్టిన కృష్ణ వరద ఇప్పుడు తగ్గుముఖం పట్టేక  మనం నిర్లక్ష్యం చేసిన అనేక సమస్యలు వరదలా ముందుకు వస్తున్నాయి.

 

తిరుగుబాటుల్ని అణిచివేయడమా? సంక్షేమ పథకాల్ని అమలు చేయడమా?

 

ప్రస్తుతంవున్న ప్రకాశం బరాజ్ కు కొన్ని అడుగులు దిగువన గతంలో బెజవాడ ఆనకట్ట వుండేది. దాన్ని బ్రిటీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ 1855లో నిర్మించింది. గోదావరి నది మీద ధవిళేశ్వరం వద్ద 1852లో ఆనకట్టను నిర్మించిన కెప్టెన్ ఆర్ధర్ థామస్ కాటనే బెజవాడ ఆనకట్టనూ డిజైన్ చేశాడు. అప్పట్లో గోదావరి కృష్ణా మండలాలు ఒకే కలక్టరేట్ పరిధిలో  వుండేవి.  అప్పటి కలెక్టర్ గోర్డన్ మెకంజీ (Gordon Mackenzie) అనుకుంటా. 

 

ఆనకట్ట ఎడమగట్టు ప్రధాన కాలువ మూడు కాలువలుగా చీలి బెజవాడ పట్టణం మీదుగా తూర్పు డెల్టా దిశగా సాగడం ఒక అందమైన ఇంజినీరింగ్ రూపకల్పన. వెనిస్ నగరాన్ని తలపించే వెనిటియన్ (Venetian) డిజైన్ ఇది. 11.8 లక్షల కూసెక్కుల నీటి విడుదల సామర్ధ్యంతో దీన్ని రూపకల్పన చేశారు.  అయితే, ధవిళేశ్వరం ఆనకట్ట నిర్మాణ కాలంలోనే కాటన్ ఆరోగ్యం పూర్తిగా దెబ్బతిన్నది. బెజవాడ ఆనకట్ట నిర్మాణ బాధ్యతను కెప్టెన్ చార్లెస్ అలెగ్జాండర్  ఆర్ర్ (Charles Alexander Orr) స్వీకరించి పూర్తి చేశాడు. ఈ ఆనకట్ట దాదాపు ఐదు లక్షల ఎకరాలకు సాగునీటితోపాటు డెల్టా గ్రామాలకు తాగునీరు అందించేది.

 

కాటన్, ఆర్ర్ లకు ఒక ‘సినిమాటిక్’ చరిత్ర ఉంది. ఇద్దరూ బ్రిటీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీలో కెప్టెన్ స్థాయి సైనికాధికారులు. ఇప్పటి గోదావరి, కృష్ణా డెల్టా ప్రాంతాల్ని అప్పట్లో సంవత్సరాల తరబడి క్షామం  పీడించింది. ఒక్క పూట తిండి కోసం పిల్లల్ని అమ్ముకోవడానికి తల్లిదండ్రులు సిధ్ధం అయ్యేవారు. అంతటి దయనీయ పరిస్థితి. జనం కంపెనీ పాలన మీద పీకలోతు కసితో రగిలిపోయారు.  ఇండియాలో తమ పాలన ఆరంభమయ్యి నూరేళ్ళు (1757-1857) కావస్తున్న సందర్భంగా అనేకచోట్ల తిరుగుబాట్లు చెలరేగవచ్చని కంపెనీ పాలకులు భయపడ్డారు. జరగబోయే తిరుగుబాట్లను ముందుగానే  అణిచివేయడానికి  సైనికాధికారుల్ని గోదావరి- కృష్ణా మండలానికి పంపించాడు అప్పటి గవర్నర్ జనరల్ (హెన్రీ హార్డింగే నా? డల్హౌసీ నా?). 

 

తిరుగుబాటుని నివారించడానికి ఇక్కడికి వచ్చిన కెప్టెన్ కాటన్ దైవ భక్తుడు. పక్కనే గోదావరి, కృష్ణా వంటి గొప్ప నదులు ప్రవహిస్తున్నప్పటికీ మనుషులు  తిండిలేక చనిపోతుండడాన్ని చూసి చలించిపోయాడు. ఆకలితో అలమటిస్తున్నవారిని  తుపాకులతో అణిచివేయడం ఆయనకు నచ్చలేదు. గోదావరి మీద ఓ నాలుగు అడుగుల ఎత్తున్న ఆనకట్ట కట్టి కొంచెం సాగునీరు అందిస్తే  పండించుకుని తింటారు. కడుపులో తిండి పడితే తిరుగుబాట్లు చేయరుకదా అని ఆలోచించాడు.

 

భారీ ఖర్చుతో కూడిన ఆనకట్ట నిర్మాణం ప్రతిపాదనను కంపెనీ ఒప్పుకోలేదు. కరువు మూలంగా ఆదాయం పడిపోవడంతో కంపెనీ దగ్గర నిధులు కూడ లేవు.  అయినా కాటన్ పట్టు వదలలేదు. కంపెనీకి అనేక ఆర్ధిక ప్రయోజనాలు సమకూరుతాయని వివరిస్తూ రెండో నివేదిక సమర్పించాడు. నీటిశిస్తు విధించి ప్రభుత్వ ఆదాయం పెంచుకోవచ్చు; కాలువలతో పడవ రవాణా సౌకర్యం అభివృధ్ధి చెందుతుంది; ఇక్కడి భూముల్లో  పత్తి పండిస్తే మాంచెస్టర్  కాటన్ మిల్లులకు ముడి సరుకు చౌకగా దొరుకుతుంది; వగయిరా ఆశలు కల్పించాడు. కాటన్ రెండో ప్రయత్నం ఫలించింది. అలా  గోదావరి మీద ధవిళేశ్వరం ఆనకట్ట సాకారం అయ్యింది. అదే వరవడిలో కృష్ణా మీద బెజవాడ ఆనకట్ట మొదలయ్యింది. తిరుగుబాటుదార్లను అంతం చేయడమా? సంక్షేమ పథకాల్ని అమలు చేయడమా? అని అడిగితే రెండోదే మంచి ఆప్షన్ అనేది కాటన్ అభిప్రాయం.  

 

 

97 ఏళ్ళు సమర్ధంగా పనిచేసిన  బెజవాడ ఆనకట్ట 1952 సెప్టెంబరు నెలలో కూలిపోయింది. అప్పట్లో విజయవాడ ఉమ్మడి మద్రాసు రాష్ట్రంలో వుండేది. సి రాజగోపాలాచారి ముఖ్యమంత్రిగా వుండేవారు. ఆంధ్రా ప్రాంతంలో ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం ఉధృతంగా ఉద్యమం సాగుతోంది. అందులో భాగంగా పొట్టి శ్రీరాములు అమరణ నిరాహార దీక్ష చేపట్టారు. ఈ రాజకీయ సంక్షోభ కాలంలో బెజవాడ ఆనకట్టను మద్రాసు ప్రభుత్వం పట్టించుకోలేదు.

 

1953 అక్టోబరు 1న  టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు ముఖ్యమంత్రిగా ఆంధ్రరాష్ట్రం ఏర్పడింది. కొత్త రాష్ట్రం, చిన్న రాష్ట్రం, నిధుల కొరతున్న రాష్ట్రం. అయినప్పటికీ  బెజవాడ ఆనకట్టకు కొన్ని అడుగుల ఎగువన ఏకంగా 13 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టుకు సాగునీరు అందించే భారీ బరాజ్ ను నిర్మించడానికి  1954లో ప్రకాశం పంతులు నడుం బిగించారు. ఈలోగా ఆంధ్రరాష్ట్రం, తెలంగాణ ప్రాంతంతో కలిసి ఆంధ్రప్రదేశ్ గా ఏర్పడింది. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ తొలి ముఖ్యమంత్రి నీలం సంజీవరెడ్డి  1957లో దీన్ని పూర్తి చేశారు. అంతటి రాజకీయ సంక్షోభంలోనూ, అంతకన్నా తీవ్రమైన  ఆర్ధికలోటులోనూ, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, యంత్రపరికరాలు  అంతగా అందుబాటులోలేని కాలంలో ఇంతటి భారీ ప్రాజెక్టును మూడేళ్ళలో పూర్తి చేయడం మహత్తర విషయం. అప్పటికి అది దేశంలోనే అత్యంత ఆధునిక ప్రాజెక్టు.

 

గోదావరి, కృష్ణా జీవనదులు కావు. వర్షాకాలం మాత్రమే నీరు వచ్చి చేరుతుంది. వేసవిలో ఈ నదులు పూర్తిగా ఎండిపోతాయి. ఆ సమయంలో బరాజ్ గేట్లు, పిల్లర్లకు మరమ్మత్తులు చేసేలా,  రిజర్వాయర్ లో వచ్చి చేరే పూడికను తొలగించేలా డిజైన్ చేశారు.

 

ఇబ్రహీంపట్నం వద్ద విజయవాడ ధర్మల్ పవర్ ప్రాజెక్టు (VTPS) రావడంతో ప్రకాశం బరాజ్ కు కష్టాలు మొదలయ్యాయి. ధర్మల్ పవర్ ప్రాజెక్టులకు కూలింగ్ టవర్స్ వుండాలి. దానికి బోలెడు ఖర్చు అవుతుంది. వాటికి బదులు కృష్ణానదినే కూలింగ్ ప్లాంటుగా వాడుకునేలా డిజైన్ చేశారు. కృష్ణానది నది నుండి విటిపిఎస్ కు కూలింగ్  కెనాల్ ద్వార నీరు పారాలంటే (gravity flow)  బారేజ్ దగ్గర నిరంతరం 12 అడుగుల  లెవల్ లో నీరుండాలి. బారేజ్ క్రస్ట్ గేటు ఎత్తు కూడ 12 అడుగులు. అంటే నిరంతరం బారేజ్ రిజర్వాయరును నిండుగా (FRL) వుంచాలి. కరువు రోజుల్లోనూ  రిజర్వాయరులోని నీటిని వాడుకోవడానికి వీలు లేకుండాపోయింది. ఇది మొదటి ఇబ్బంది. ప్రతి వేసవిలో పూడికను తొలగించకపోతే మేటవేసి రిజర్వాయర్ లో నీటి నిల్వ సామర్ధ్యం తగ్గిపోతుంది. ఇది రెండో ఇబ్బంది. సంవత్సరాల తరబడి పిల్లర్లు, గేట్లకు వేసవి మరమ్మత్తులు  చేయడం సాధ్యంకాలేదు. జలాశయం నిరంతరం నిండుగా వుండడంతో నీటిలోవున్న గేట్ల పరిస్థితిని కనీసం పరిశీలించే అవకాశం కూడ లేకుండాపోయింది. ఇది ప్రమాదం.  ఇప్పుడయితే తాత్కాలికంగా డమ్మీ గేట్లను పెట్టి అసలు గేట్లను మార్చడానికి వీలుండేలా పిల్లర్లను డిజైన్ చేస్తున్నారు. ప్రకాశం బారేజీకి అలాంటి సౌకర్యం లేదు. ఇప్పుడు గేట్లు మార్చాలంటే అదో పెద్ద కార్యక్రమం అవుతుంది.

 

నిర్మాణానికి అప్పడప్పుడు పగుళ్ళు (Cracks and cavities) ఏర్పడతాయి. వాటిని ఎప్పటికప్పుడు ఆధునిక సాంకేతిక పద్దతుల్లో పూడ్చాలి. లేకుంటే నిర్మాణం సామర్ధ్యం తగ్గిపోతుంది. ఇంకాస్త నిర్లక్ష్యం చేస్తే ఏకంగా నిర్మాణమే కూలిపోతుంది. ప్రకాశం బరాజ్ ను దగ్గరగా పరిశీలిస్తే సామాన్యుల కంటి చూపుకు కూడ పగుళ్ళు కనిపిస్తాయి. నీటిపారుదలశాఖా మంత్రులకు, అధికారులు – సిబ్బందికి ఈ పగుళ్ళు కనిపించవు.

 

ఇక్కడ బి-స్టోరి ఒకటుంది. 1960లలో  అప్పటి విజయవాడ మునిసిపల్ కమీషనర్ అజిత్ సింగ్ కృష్ణలంకలోని కృష్ణానది ముంపు బాధితులకు పట్టణ శివార్లలో పునరావాసం కల్పించారు. అలా ఆయన పేరిట సింగ్ నగర్ ఏర్పడ్డది. అది బుడమేరు పరివాహక ప్రాంతంలో వుంది. ఎప్పుడు వరద వస్తుందో ఎప్పుడు ఎండిపోతుందో ఊహించ శక్యంకాని చిన్న ఏరు బుడమేరు. దాని నడక కూడ వేగంగా పాకుతున్న పాములా అనేక మెలికలు తిరుగుతూ వుంటుంది. కానీ, ఖమ్మం జిల్లాలో భారీ వర్షాలు కురిసినప్పుడు దానికి అకస్మాత్తు వరదలు (Flash Floods) వస్తుంటాయి. దాని సహజ మార్గం ఆక్రమణలతో పూడిపోవడంతో వరద సమయంలో బుడమేరు నగరం మీదికి వచ్చేస్తుంది. అలా దానికి విజయవాడ దుఖ్ఖఃదాయిని (Sorrow of Vijayawada) అనే పేరు వచ్చింది.  

 

నిరంతరం విస్తరించే నగరాన్ని ఎవ్వరూ ఆపలేరు. కనుక, బుడమేరు సమస్యను 1980లలో రెండు రకాలుగా పరిష్కరించారు. సింగ్ నగర్ పరిసరాల్లో వరదకట్ట నిర్మించారు; వెలగలేరు వద్ద ఒక రెగ్యులేటర్ నిర్మించి బుడమేరు మళ్ళింపు కాలవ (BDC) తవ్వారు. ఈ బిడిసి; ఎన్టిపిఎస్ ఔట్ ఫ్లో కూలింగ్ కెనాల్ తో జతకూడి ఇబ్రహీంపట్నం ఫెర్రి దగ్గర కృష్ణానదిలో కలుస్తుంది. కొత్తగా తవ్విన గోదావరి-కృష్ణా అనుసంధానం కాలువను కూడ వీటిలోనే కలిపారు.

ఆగస్టు చివరి వారంలో ఖమ్మం జిల్లా నుండి బుడమేరుకు భారీ వరద వచ్చింది. మరోవైపు, గోదావరి-కృష్ణా అనుసంధానం నీళ్ళొచ్చాయి. విటిపిఎస్ కూలింగ్ కెనాల్ నీళ్ళు ఎలాగూ వున్నవే.  సరిగ్గా అప్పుడు రికార్డు స్థాయి భారీ వరదతో ప్రవహిస్తున్న కృష్ణానది ఈ మూడు నీళ్ళను  స్వీకరించకపోగా తిప్పికొట్టింది. రాజకీయ ప్రాబల్యం గలవారు ఎప్పుడో బుడమేరు వరదకట్ట మట్టిని తవ్వి అమ్ముకున్నారు. కృష్ణా వరద ధాటికి బుడమేరు ప్రవాహం వెనక్కు పరుగులు తీసింది. కరకట్ట లేదు కనుక ఉగ్రంగా మారి నగరం మీద పడింది. విజయవాడలో నాలుగో భాగం  నీట మునిగింది.   ఈ విషాదానికి దోషులు ఒక్కరు కాదు;  అనేకులు!

ఈరోజు సాక్షి దినపత్రికలో న వ్యాసం 'బెజవాడ ముంపు పాపం ఎందరిదీ?' వచ్చింది.

స్థలాభావం వల్ల కొంత భాగం అచ్చుకాలేదు. ఆసక్తిగలవారు ఇక్కడ చదవచ్చు.

మీ అభిప్రాయాలూ తెలిపితే ఆనందిస్తాను.

బెజవాడ ముంపు పాపం ఎందరిదీ?

డానీ

సమాజ విశ్లేషకులు, సీనియర్ జర్నలిస్టు

రెండు ఆబ్జెక్ట్స్ ఒకే సమయంలో ఒకే స్పేస్ లో ప్రవేశించే ప్రయత్నం చేస్తే యాక్సిడెంట్ జరుగుతుందనేది ఫిజిక్స్ సూత్రం. మనుషులు సామాజిక జీవితంలోనూ తరచూ ఇలాంటి తప్పులు చేస్తుంటారు. అనవసర సమస్యల్ని కోరి తెచ్చుకుంటుంటారు. పాపం వాళ్ళకు ఫిజిక్స్ లోని యాక్సిడెంట్ సూత్రం తెలికపోవచ్చు. కానీ, సివిల్ - మెకానికల్ ఇంజినీరింగుల్లో లో పిహెచ్ డీలు చేసి రాష్ ట్రానికి ఇంజినీర్‍ – ఇన్-చీఫ్ వంటి అత్యంత బాధ్యతగల పదవుల్ని నిర్వహిస్తున్న వారికి అయినా యాక్సిడెంట్ సూత్రాలు తెలియాలిగా? తెలియకపోతే విజయవాడ ముంపు లాంటి విషాదాలే జరుగుతాయి!.

ప్రకృతి విపత్తులు ఒక రుతు క్రమంలోనే జరుగుతుంటాయి. వాటివల్ల విధ్వంసం జరిగితే ఆ తప్పు ప్రకృతిదికాదు; ప్రకృతితొ చెలగాటం ఆడిన మనుషులది. ఇప్పుడు మనం మొన్నటి కృష్ణానది వరద గురించీ, విజయవాడ ముంపు గురించీ మాడ్లాడుకుందాము.

ప్రకాశం బారేజిని చాలా కష్టకాలంలో చాలా కష్టపడి ఆంధ్ర రాష్ట్రం - ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వాలు రెండు దశల్లో నిర్మించాయి. ఇప్పటి ప్రకాశం బ్యారేజికి కొన్ని అడుగులు దిగువన ఇంతకు ముందు బ్రిటీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నిర్మించిన ‘బెజవాడ ఆనకట్ట’ వుండేది. దీన్ని 1852లో మొదలెట్టి 1855లో పూర్తిచేశారు. ఆ ఆనకట్టను కెప్టెన్ ఆర్ధర్ థామస్ కాటన్ డిజైన్ చేయగా మరో కెప్టెన్, ఛార్లెస్ అలెగ్జాండర్ ఆర్ర్ (Charles Alexander Orr) నిర్మించాడు. దాదాపు ఒక శతాబ్ద కాలం సమర్ధంగా పనిచేసిన కాటన్ – ఆర్ర్ ఆనకట్ట 1952 సెప్టెంబరు నెలలో కూలిపోయింది.

అప్పుడు ఈ ప్రాంతం ఉమ్మడి మద్రాసు రాష్ట్రంలో వుండేది. సి రాజగోపాలాచారి ముఖ్యమంత్రిగా వుండేవారు. సరిగ్గా అప్పుడే ఆంధ్రా ప్రాంతంలో ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం వుదృతంగా ఉద్యమం సాగుతోంది. పొట్టి శ్రీరాములు ఆమరణ నిరాహార దీక్ష మొదలెట్టడంతో రాజకీయం బాగా వేడెక్కింది. ఇంతటి రాజకీయ సంక్షోభ సమయంలో విలవిల్లాడుతున్న మద్రాసు ప్రభుత్వం, బెజవాడ ఆనకట్ట కూలిపోవడాన్ని పట్టించుకోలేదు. 1953 అక్టోబరులో ఆంధ్రరాష్ట్రం ఏర్పడింది.

కొత్త రాష్ట్రం; చిన్న రాష్ట్రం; నిధుల కొరత వున్న రాష్ట్రం. అయినా సరే పాత ఆనకట్ట స్థానంలో భారీ బారేజ్ కట్టాలని తొలి ముఖ్యమంత్రి టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు నడుం బిగించారు. పాత ఆనకట్ట ఆయకట్టుకన్నా మూడురెట్లు ఎక్కువ - అంటే దాదాపు 13 లక్షల ఎకరాలకు- సాగునీరు, డెల్టా గ్రామాలకు తాగు నీరు అందించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. విజయవాడ వద్ద కృష్ణానది వరద గరిష్టంగా 12 లక్షల కుసెక్కులు ప్రవహిస్తుందని 175 యేళ్ళ క్రితం ఆర్ధర్ థామస్ కాటన్ అంచనా వేశాడు. దాన్ని తగ్గించడం కుదరదు. అలా 12 అడుగుల ఎత్తు క్రస్ట్ గేట్లతో ఒక భారీ బరాజ్ డిజైనింగ్ రూపుదిద్దుకుంది.

బరాజ్ నిర్మాణ కాలంలోనే భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాల ప్రాతిపదికగా ఆంధ్రాప్రాంతానికి తెలంగాణా ప్రాంతం కలిసి 1956లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం ఏర్పడింది. ఉమ్మడి తెలుగు రాష్ట్రం తొలి ముఖ్యమంత్రి నీలం సంజీవ రెడ్డి హయాంలో 1957లో బారాజ్ నిర్మాణం పూర్తయింది. మూడు రాష్ట్రాలు నలుగురు ముఖ్యమంత్రులు మారినా అంతటి బరాజ్ నిర్మాణం మూడేళ్ళలో (1954-57) పూర్తి అయిపోయింది. ఇప్పుడు టెక్నాలజీ పెరిగినప్పటికీ చిత్తశుధ్ధి తగ్గిపోయిన కారణంగా భారీ బరాజ్ ల నిర్మాణానికి దశాబ్దాలు పడుతోంది.

సాంకేతికంగా ప్రకాశం బరాజ్ నిర్మాణంలో ఒక మెలిక వున్నది. వర్షాకాలంలో మాత్రమే బరాజ్ కు నీరు వచ్చి చేరుతుంది. వేసవిలో ఎగువ నుండి నీరు రావు. బరాజ్ రిజర్వాయర్ లో నిల్వవుండే మూడు టిఎంసీల నీటిని తాగునీటి అవసరాలకు వాడేవారు. నది ఎండిపోయినపుడు క్రస్ట్ గేట్లకు మరమ్మత్తులు చేసేవారు. ఆయిల్ పోసేవారు; గ్రీజు పట్టించేవారు. అవసరం అయితే పాత గేట్లకు బదులు కొత్త గేట్లు అమర్చేవారు. జలాశంలో చేరిన మేటను తొలగించేవారు. ఇప్పుడయితే జలాశయంలో నీరువుండగానే గేట్లు మార్చే ‘స్టాప్ లాగ్ గేట్ల’ సౌకర్యం వచ్చింది. ప్రకాశం బరాజ్ నిర్మాణంలో అత్యాధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని వాడారు. అయితే, అప్పటికి స్టాప్ లాగ్ గేట్ల పరిజ్ఞానం అభివృధ్ధి కాలేదు. ఆ అవసరమూ అప్పుడు లేదు.

సుబ్బి పెళ్ళి వెంకి చావుకు వచ్చినట్టు విజయవాడ సమీపంలో థర్మల్ పవర్ స్టేషన్ (విటిపిఎస్) రావడంతో ప్రకాశం బారేజ్ కు ముప్పు మొదలయింది. థర్మల్ పవర్ ప్రాజెక్టుల్లో వేడి నీటిని చల్లార్చి మళ్ళీ వాడడానికి వీలుగా కూలింగ్ టవర్స్ ను ఏర్పాటు చేయాలి. విటిపిఎస్ నేరుగా కృష్ణానదిని కూలింగ్ యూనిట్ గా మార్చుకుంది. అందుకు అనువుగా కృష్ణ నది నుండి విటిపిఎస్ కు ఇన్ ఫ్లో, ఔట్ ఫ్లో కాలువలు నిర్మించారు. ఇన్ ఫ్లో కాలువ లోనికి కృష్ణానది నీరు పారాలంటే (గ్రావిటీ ఫ్లో) రిజర్వాయర్ నీటి మట్టాన్ని పూర్తి స్థాయిలో (FRL) నిరంతరం నిండుగా వుంచాల్సి వచ్చింది.

ఒక ప్రత్యేక లక్ష్యం కోసం నిర్మించిన బారేజ్ ను వేరే లక్ష్యంతో నిర్మించిన విటిపిఎస్ తో లంకె పెట్టడం పెద్ద పొరపాటు. ఒకే సమయంలో ఒకే స్పేస్ లో రెండు ఆబ్జెక్ట్స్ ప్రవేశించాయి. దీనివల్ల నాలుగు ప్రమాదాలు జరిగాయి. మొదటిది, జలాశయాన్ని నిరంతరం నిండుగా వుంచాల్సి రావడంతో వేసవిలో దిగువ గ్రామాలకు తాగునీరు అందించడం సాధ్యం కాలేదు. రెండోది; వేసవిలో బరాజ్ క్రస్ట్ గేట్లకు మరమ్మత్తులు చేపట్టడం కుదరలేదు. మూడోది, బరాజ్ నిర్మాణం, పిల్లర్లు, క్రస్ట్ గేట్ల పరిస్థితి నీటిలో ఎలా వున్నాయో కనీసం పరిశీలించడానికి కూడ వీలు కాలేదు. నాలుగోది, మేటను తీయడం సాధ్యం కాకపోవడంతో జలాశయంలో నీటి నిల్వ సామర్ధ్యం తగ్గిపోయింది.

ప్రకాశం బరాజ్ బలం తగ్గుతోందనే భయాలు 1980ల లోనే మొదలయ్యాయి. విటిపిఎస్ తో లింకు తెగ్గొట్టాలని ఆయకట్ట రైతులు ఆందోళన చేపట్టారు. ఈ సమస్యకు ప్రిష్కారంగా విటిపిఎస్ ఇన్-ఫ్లో కెనాల్ కోసం బరాజ్ ఎగువన పంపింగ్ స్టేషన్ నిర్మించారు.

ఒక ప్రశ్నకు సమాధానం మరో ప్రశ్నకు దారితీస్తుంది అనేది జ్ఞాన సూత్రం. ఒక సమస్యకు పరిష్కారం మరో సమస్యకు దారితీయడం అజ్ఞాన సూత్రం. అలాంటిది విటిపిఎస్ ఔట్ ఫ్లో (కూలింగ్) కెనాల్ విషయంలో జరిగింది.

ఆ వివరాల్లోనికి వెళ్ళడానికి ముందు బుడమేరు చరిత్రను కొంచెం పరిశీలించాలి. అదొక చిన్న వాగు. తరచూ నీళ్లు లేక ఎండిపోయి వుంటుంది. ఏరు మార్గం వేగంగా పాకుతున్న త్రాచుపాములా అనేక మెలికలు తిరిగి వుంటుంది. నేరుగా వెళితే 10 కిలోమీటర్లు కూడా లేని దూరాన్ని మెలికలతో 33 కిలో మీటర్లు సాగుతుంది. అలా కిందికి పోయి కొల్లేరు సరస్సులో కలుస్తుంది. ఖమ్మం జిల్లాలోనో, కృష్ణాజిల్లా వాయువ్య ప్రాంతంలోనో భారీ వర్షాలు కురిసినపుడు బుడమేరుకు అకస్మిక వరదలు (flash Floodస) వస్తాయి. వరద రోజుల్లో బుడమేరులో 20 వేల కుసెక్కుల వేగంతో నీరు పారుతుందని అంచనా. వరద వేగానికి వాగు మెలికలు తట్టుకోలేవుగనుక గట్లు తెగి నీరు విజయవాడ మీద పడుతుంది. అందుకే బుడమేరుకు ‘విజయవాడ దుఖ్ఖఃదాయని’ అని ఓ చెడ్డ పేరుంది.

1960లలో విజయవాడ కృష్ణలంకను వరద ముంచేసినపుడు ఆ బాధితులకు పట్టణ శివార్లలో పునరావాసం కల్పించారు అప్పటి మునిసిపల్ కమీషనర్ అజిత్ సింగ్. అలా ఆయన పేరున సింగ్ నగర్ ఏర్పడింది. నగరం విస్తరించే కొద్దీ సింగ్ నగర్ కూడ అనేక పేర్లతో మరింతగా విస్తరించింది. విచిత్రం ఏమంటే ఆ పరిసరాలన్నీ బుడమేరు పరివాహక ప్రాంతం. దాని అర్ధం ఏమంటే కృష్ణా ముంపు బాధితులు బుడమేరు ముంపు బాధితులుగా మారారు.

బుడమేరును అదుపు చేయడానికి 1980 లలో మూడు ప్రతిపాదనలు వచ్చాయి. మొదటిది, స్ట్రయిట్ కట్ నిర్మించాలనేది. రెండోది, అజిత్ సింగ్ నగర్ పరిసరాల్లో కరకట్ట నిర్మించాలనేది. మూడోది, వెలలేరు దగ్గర ఒక రెగ్యులేటర్ నిర్మించి సగం నీటిని కృష్ణానదిలోనికి మళ్ళించడానికి బుడమేరు డైవర్షన్ ఛానల్ (బిడిసి) కట్టాలనేది. స్ట్రయిట్ కట్ నిర్మించలేదు గానీ మిగిలిన రెండూ సాకారం అయ్యాయి.

ఈ పరిష్కారాల్లోనూ ‘రెండు ఆబ్జెక్ట్స్ ఒకే సమయం ఒకే స్పేస్’ అనే సూత్రాన్ని మరచిపోయారు. బిడిసి కోసం ప్రత్యేకంగా కాలువ తవ్వకుండా దాన్ని విటిపిఎస్ కూలింగ్ కెనాల్ లో కలిపారు. అలాగే, రాజకీయ నాయకులు మట్టి ఇసుక కొండలు అడవులు ఒకేచోట వుండవుకదా! కరకట్ట మట్టిని రాజకీయ నాయకులు తవ్వుకొని అమ్మేసుకున్నారు!.

గ్రావిటీ ఫ్లోలో బిడిసి, విటిపిఎస్ కూలింగ్ కెనాల్ నీళ్ళు ఇబ్రహీంపట్నం ఫెర్రీవద్ద కృష్ణానదిలో కలిపోతాయని ప్రాజెక్టు డిజైనర్లు భావించారు. వరద కాలంలో కృష్ణా పారుదల లెవెల్ పెరిగి బిడిసి, విటిపిఎస్ కూలింగ్ కెనాల్ ల లోనికి కృష్ణా నీళ్ళు ఎదురు వస్తాయనే ఆలోచన వారికి రాకపోవడం విచిత్రం.

ఈ విచిత్రం ఇంతటితో ఆగలేదు. గోదావరి బేసిన్ నీటిని పట్టిసీమ పంపింగ్ స్టేషన్ నుండి కాలువల ద్వార కృష్ణా బేసిన్ లోనికి మళ్ళించడం మొదలెట్టారు. ఆ కాలువను కూడ బిడిసితో కలిపారు. విటిపిఎస్‍ కూలింగ్ వాటర్, బుడమేరు వరద నీరు, గోదావరి అనుసంధానం నీరు మొత్తం మూడు నీళ్ళు ఒకే కాలువ ద్వార కృష్ణా నదిలో పారాలి. ఆ సమయంలో కృష్ణా నదికి వరద వస్తే ఏమిటీ పరిస్థితి? నాలుగు ఆబ్జెక్టులు ఒకేసమయంలో ఒకే స్పేస్ లో కలుస్తాయి. ఇది ఎంతటి దుస్సాహసమో చెప్పనలవి కాదు. కృష్ణా వరద బిడిఎస్ లోనికి వెనక్కు రాకుండా కనీసం ఒక లాక్ సిష్టం పెట్టాలనే ఆలోచన కూడ ఇంజినీరింగ్ డిజైనర్లకు రాలేదు.

నీటిపారుదలా శాఖా మంత్రి నిమ్మల రామానాయుడు ప్రకటన ప్రకారం ఆగస్టులో గోదావరి అనుసంధానం కాలువలో 8 వేల కుసెక్కుల నీరు పారుతోంది. ఆ సమయంలో బుడమేరులో ఎగువ నుండి 40 వేల కూసెక్కుల వేగంతో వరద వచ్చింది. సరిగ్గా అదే సమయంలో కృష్ణానది వందేళ్ళలో ఎన్నడూ లేనంత వుదృతంగా పారుతోంది. లాక్ సిస్టం లేదు కనుక కృష్ణానది బిడిఎస్ ద్వార బుడమేరు లోనికి వచ్చేసింది. తన నీటినే తట్టుకోలేని బుడమేరు; కృష్ణా వరదను తట్టుకుంటుందా? మూడు నీళ్లు కలిసి విజవాడలో మూడో భాగాన్ని ముంచేశాయి.

అంతిమంగా నీతి ఏమంటే, ఇళ్ళకు నీరు కావాలిగానీ, ఇళ్ళ లోనికి నీరు రాకూడదు. ఇళ్ళూ నీళ్ళూ ఒకే సమయంలో ఒకే స్పేస్ లో వుండడం అస్సలు కుదరదు. నీటిలో ఇళ్ళుకట్టినా, ఇళ్ళలోనికి నీరు వచ్చినా విపత్తు తప్పదు.

11-09-2024

//EOM//

https://epaper.sakshi.com/Andhra_Pradesh_Main?eid=99&edate=11/09/2024&pgid=461686&device=desktop&view=3

Mao Zedong's Proposal of the New Democratic Revolution

 Mao Zedong's Proposal of the New Democratic Revolution

Mao Zedong proposed the concept of the New Democratic Revolution (NDR) in China during the late 1930s and early 1940s. The idea was formally outlined in his work "On New Democracy," written in January 1940. Mao's New Democratic Revolution was a strategic stage in the Chinese Communist Party's (CCP) path to socialism. It was designed to address the semi-feudal, semi-colonial nature of Chinese society by uniting various social classes, including the proletariat, peasantry, petty bourgeoisie, and national bourgeoisie, against imperialism and feudalism.

Key Aspects of the New Democratic Revolution:

1. Anti-Imperialism and Anti-Feudalism:

   • The primary targets of the New Democratic Revolution were imperialism and feudalism. Mao saw these as the main obstacles to China's progress and national independence.
   • The revolution aimed to liberate China from foreign domination and dismantle the feudal structures that kept the majority of the population, particularly the peasantry, in poverty.

2. Class Alliance:

   • Mao emphasized the importance of a broad alliance of classes, including the proletariat, peasantry, petty bourgeoisie, and national bourgeoisie, to achieve the goals of the New Democratic Revolution.
   • This alliance was seen as necessary to overthrow the ruling classes that were aligned with imperialist powers and feudal interests.

3. Establishment of a New Democratic State:

   • Mao envisioned the creation of a New Democratic State that would be a coalition government of the revolutionary classes. This state would pave the way for socialism by implementing land reforms, promoting industrialization, and improving the living conditions of the people.

4. Transition to Socialism:

   • The New Democratic Revolution was seen as a precursor to the socialist stage. After the successful completion of the NDR, the revolution would move towards socialism by gradually expropriating capitalist elements and establishing a socialist economy.

Applicability in Present-Day India:

The question of whether Mao's concept of the New Democratic Revolution is applicable to present-day India is complex and depends on various factors, including the socio-political context and the nature of the Indian state.

1. Socio-Economic Context:

   • Unlike China in the 1930s and 1940s, India today is a democratic republic with a mixed economy. While India still faces issues of inequality, poverty, and regional disparities, the context is significantly different from the semi-feudal, semi-colonial conditions that Mao described.
   • India has undergone significant industrialization and urbanization, and while there are still remnants of feudal structures, they do not dominate the socio-political landscape as they did in pre-revolutionary China.

2. Democratic Framework:

   • India operates within a democratic framework, with a constitution that guarantees rights and freedoms to its citizens. The political system, though imperfect, allows for change through electoral processes rather than revolutionary means.
   • In this context, a Maoist-style revolution may not be applicable or desirable, as it would undermine the democratic institutions that have been established.

3. Revolutionary Movements in India:

   • However, there are still revolutionary movements in India, such as the Maoist insurgency (often referred to as Naxalism), which seeks to apply Maoist principles to the Indian context. These movements argue that India remains semi-feudal and that the state primarily serves the interests of the ruling classes.
   • These movements, however, have limited popular support and are largely confined to specific regions with severe socio-economic disparities, such as parts of central and eastern India.

4. Alternative Approaches:

   • In the contemporary Indian context, addressing issues of inequality, poverty, and social justice might be more effectively pursued through reforms, social movements, and democratic processes rather than through a New Democratic Revolution.
   • Strategies could include land reforms, strengthening labor rights, improving access to education and healthcare, and ensuring that marginalized communities have a voice in the political process.

Conclusion

Mao Zedong's concept of the New Democratic Revolution was a response to the specific conditions of China in the early 20th century. While some aspects of his analysis may resonate with certain socio-economic issues in India today, the context is vastly different. India's democratic framework and mixed economy suggest that solutions to contemporary challenges might be better pursued through reformist and democratic means rather than revolutionary upheaval. The applicability of Maoist principles in modern India is a subject of debate, but it is clear that any such application would need to be carefully adapted to the unique conditions of the Indian state and society.

Godavari Water Hijack

 Godavari Water Hijack

అనుసంధానమా? అపహరణమా?

కావేరికి గోదావరి వాటర్ హైజాక్ 

డానీ

సమాజ విశ్లేషకులు, సీనియర్ జర్నలిస్టు 

గోదావరి - కావేరి నదుల అనుసంధానం  ప్రాజెక్టు ఫైళ్ళు ఢిల్లీలో వేగంగా కదులుతున్నాయి. అప్పట్లో కేంద్ర జలవనరులశాఖా మంత్రిగా వున్న నితిన్ గడ్కరి 2017లో తొలిసారిగా ఈ ప్రాజెక్టును ప్రతిపాదించారు.  2019 జనవరిలో స్వయంగా అమరావతి వచ్చి  60 వేల కోట్ల రూపాయల అంచనా వ్యయంతో దీన్ని జాతీయ ప్రాజెక్టుగా చేపడుతున్నట్టు ప్రకటించారు. దీనికి సంబంధించిన డిటేయిల్ ప్రాజెక్టు రిపోర్టు (DPR) కూడా సిధ్ధమైందన్నారు. 

నిజంగా వున్నాయోలేవో స్పష్టంగా తెలియని గోదావరి అదనపు జలాలే కావేరి అనుసంధానం ప్రాజెక్టు రూపకల్పనకు  ఆధారం.   ప్రతిఏటా 11 వందల టిఎంసీల గోదావరి నీరు వృధాగా సముద్రం పాలవుతున్నదని కేంద్ర ప్రభుత్వం పదేపదే చెబుతోంది. చెన్నై సభలో నితిన్ గడ్కరి ఏకంగా ఏటా 3 వేల టిఎంసిల గోదావరి నీరు సముద్రం పాలవుతున్నదని ప్రకటించేశారు. 

జాతీయ ప్రాజెక్టుల నిర్మాణాల్లో 90 శాతం నిధుల్ని అందించాల్సిన   బాధ్యత కేంద్రానిదే కనుక అప్పటి రాష్ట్ర (చంద్రబాబు) ప్రభుత్వం ఆనందించిందేగానీ, దీని వెనుక నున్న వాటర్ హైజాక్ కుట్రను గమనించలేదు. ఈ ప్రాజెక్టువల్ల తమిళనాడు, కర్ణాటక, పాండుచెర్రి రాష్ట్రాలకు మేలు జరుగుతుందనే మాట నిజం. ఇందులో బిజెపికి రాజకీయ ప్రయోజనాలు కూడ వున్నాయి. అప్పట్లో కర్ణాటకలో బిజెపి  అధికారంలో వుంది. దక్షణాదిలో ఆ ఒక్క రాష్ట్రాన్ని అయినా కాపాడుకోకుంటే బిజెపికి ‘ఉత్తరాది హిందీ పార్టి’ అనే నింద తప్పదు. అలాగే గోదావరి నీటిని ఎరగా చూపి తమిళనాడులోనూ కాలు మోపాలనే ఆశ బిజెపిలో చాలా కాలంగా వుంది.    

ఈ ప్రాజెక్టువల్ల తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్  రాష్ట్రాలకు సహితం మేలు జరుగుతుందని కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రచారం చేయడమే విచిత్రం. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలకు జరిగే మేలేమిటో ఇప్పటి వరకు ఎవరూ చెప్పలేదు. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల మధ్య ఇప్పటికే జల వివాదాలు నడుస్తున్నాయి. కావేరి అనుసంధానం  ప్రాజెక్టు ఈ వివాదాల్ని పరిష్కరిస్తుందా? మరింతగా పెంచుతుందా? అనేది ఈ సందర్భంగా ఎవరికయినా రావలసిన ప్రశ్న, 

1980 నాటి బచావత్ ట్రిబ్యూనల్ గోదావరి నదిలో 3,565 టిఎంసిల నికర జలాలున్నట్టు తేల్చింది. అప్పట్లొ గోదావరి నది మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్, ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్,  ఒరిస్సాల మీదుగా ప్రవహించేది.  ఇప్పుడు అదనంగా ఛత్తీస్ గడ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాలు ఏర్పడ్డాయి. గోదావరి నది నికర జలాల్లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ వాటా 1495 టిఎంసిలు. ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్ వ్యవస్థీకరణ చట్టం – 2014 సెక్షన్ 85లో  ఈ నీటిని జనాభా ప్రాతిపదికన ఆంధ్రప్రదేశ్ కు 64 శాతం, తెలంగాణకు 36 శాతం చొప్పున పంపిణి చేశారు. 

నదీజలాల పంపకాల్లో అంతర్జాతీయంగా పరివాహక ప్రాంతాన్ని (catchment area) బట్టి దేశాలు, రాష్ట్రాల వాటాల్ని నిర్ణయిస్తారు. ఏ ప్రాంతంవల్ల నదికి ఎంత నీరు వచ్చి చేరుతుందో ఆ ప్రాంతానికి అంత వాటా దక్కుతుంది. నదుల దిగువ ప్రాంతాలు వరదల్ని తట్టుకోవాల్సి వుంటుంది కనుక వాటికి కొన్ని హక్కులుంటాయి (lower riparian rights). అలాగే, నదుల మీద ముందుగా కట్టిన ప్రాజెక్టులకు ప్రత్యేక హక్కులుంటాయి. 

కృష్ణానది పరివాహక ప్రాంతం మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాల్లో ఎక్కువ. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో తక్కువ. అయినప్పటికీ, బచావత్ ట్రిబ్యూనల్  కృష్ణానది నికర జలాల్లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ కు ఎక్కువ వాటా ఇచ్చింది. దానికి రెండు హేతువులు చెప్పింది. మొదటిది, కృష్ణానది మీద తొలి ప్రాజెక్టులు ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాంతంలో ఏర్పడ్డాయి. రెండోది, నిర్మాణం పూర్తయి ఆయకట్టు కలిగున్న ప్రాజెక్టులకు నీటి కేటాయింపును ఇచ్చి తీరాలి. అయితే, దీనికో పరిష్కారం కూడ బచావత్ ట్రిబ్యూనల్  సూచించింది. భవిష్యత్తులో గోదావరిబేసిన్ నుండి కృష్ణాబేసిన్ కు నీటిని మళ్ళిస్తే, అందులో 18 శాతం మహారాష్ట్రకు, 27 శాతం కర్ణాటకకు కృష్ణా నికర జలాల నుండి ఇవ్వాలని ఓ నియమం పెట్టింది. 

పోలవరం నుండి 80 టిఎంసీల నీటిని కృష్ణా బేసిన్ కు మళ్ళిస్తే  అందులో 35 టిఎంసిలు కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలకు చెందుతాయి. మిగిలిన 45 టిఎంసీల్లో 36 శాతం అంటే 16  టిఎంసిలు తనకు వస్తుందని తెలంగాణ డిమాండ్ చేస్తున్నది. అంటే, పోలవరం నుండి మళ్ళించే 80 టిఎంసీల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్ కు నికరంగా దక్కేది 29 టిఎంసీలే. కృష్ణా గోదావరి నదుల్లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్  కు కేటాయించిన నికర జలాలను జనాభా ప్రాతిపదికన కాకుండా, పరివాహక ప్రాంతం ప్రాతిపదికన పంచాలని తెలంగాణ రాష్ట్రం ఇటీవల కొత్త పంచాయితీ పెట్టింది. 

గోదావరి నదికి ప్రధానంగా ప్రాణహిత, ఇంద్రావతి, శబరి ఉపనదుల ద్వార నీరు వచ్చి చేరుతుంది.  తెలంగాణలోని కాళేశ్వరం వద్ద ప్రాణహిత, ఇచ్చంపల్లి వద్ద ఇంద్రావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని కూనవరం వద్ద శబరి నదులు కలుస్తాయి. 

గోదావరి-కావేరీ అనుసంధానం ప్రాజెక్టులో ముడు దశలున్నాయి. మొదటి దశలో ఇచ్చంపల్లి - నాగార్జునసాగర్ ల మధ్య  గోదావరి-కృష్ణా నదుల్ని అను సంధానం చేస్తారు. రెండో దశలో నాగార్జునసాగర్  సోమశిల ప్రాజెక్టుల మధ్య కృష్ణా పెన్నా నదుల్ని అనుసంధానం చేస్తారు. మూడవ దశలో సోమశిల నుండి కట్టలాయ్ మధ్య పెన్నా, కావేరి నదుల్ని అనుసంధానం చేస్తారు. పెన్నా- కావేరి నదుల అనుసంధానం ప్రాజెక్టుకు 2022 కేంద్ర బడ్జెట్ లోనే నిధుల్ని కేటాయించారు. 

ఈ నాలుగు నదుల అనుసంధానానికి ముందు, ఆ తరువాత కూడ మరో మూడు నదుల అనుసంధానాలు వున్నాయి. ఉత్తరాన  మహానదిని గోదావరి నదితో అనుసంధానం చేస్తారు. దక్షణాన కావేరి నదిని తమిళనాడులోని వాగాయ్ (Vaigai), గుండార్ (Gundar) నదులతో  అనుసంధానం చేస్తారు. కావేరి-గుండార్ ప్రాజెక్టును కర్ణాటక ప్రభుత్వం తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తున్నది. అయినప్పటికీ, ఆ ప్రాజెక్టు నిర్మాణాన్ని తమిళనాడు ప్రభుత్వం ఇప్పటికే మొదలు పెట్టేసింది. 

భారీ నీటి పారుదలా ప్రాజెక్టుల మీద దాదాపు అన్ని రాష్ట్రాల్లోనూ పరస్పర విరుధ్ధమైన అభిప్రాయాలున్న్నాయి. పోలవరం ప్రాజెక్టును ‘ఆంధ్రప్రదేశ్ లైఫ్ లైన్’ అని ఒక సమూహం అంటున్నది. పోలవరం ముంపు బాధితులయిన ఆదివాసులు దాన్ని ‘డెత్ లైన్’ అంటున్నారు. ముంపు బాధితులకు సంపూర్ణ సహాయ, పునరావాస (ఆర్ ఆర్) ప్యాకేజిని ఇచ్చిన తరువాతే ప్రాజెక్టును పూర్తి చేయాలని అడిగే గొంతుకలు కూడ ఏపి మైదాన ప్రాంతాల్లో లేవు. 

భారీ నీటి పారుదలా ప్రాజెక్టులకన్నా చిన్న తరహా ప్రాజెక్టులే మేలనేది ఇప్పుడు బలపడుతున్న అభిప్రాయం. నీటి పారుదలా ప్రాజెక్టుల్ని అట్టహాసంగా నిర్మిస్తారుగానీ వాటిని సమర్ధంగా నిర్వహిస్తున్న ఉదాహరణ మనకు ఒక్కటీ కనిపించదు. తుంగభద్రా డామ్ గేటు కొట్టుకొని పోవడం దీనికి తాజా ఉదాహరణ. స్టాప్ లాగ్ గేట్లు, కౌంటర్ వెయిట్ వ్యవస్థ, ఇతర పరికరాలు అదనంగా అందుబాటులో వుంచుకోవాలనే ఆలోచన కూడ నీటిపారుదలాశాఖ అధికారులకు రాలేదు. ఆ గేట్లకు కొన్నేళ్ళుగా కనీసం గ్రీజు కూడ పెట్టలేదట. 

నదుల అనుసంధానం వల్ల నాలుగు రకాల నష్టాలు వుంటాయి.  మొదటిది, పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది. రెండోది, నదులు, నీటి వనరుల మీద రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు వుండే హక్కులన్నీ కేంద్ర ప్రభుత్వం చేతుల్లోనికి పోతాయి. మూడోది, జల వనరులపై వాణిజ్య హక్కుల్ని మెగా కార్పొరేట్లకు  అప్పగించడానికి దారులు తెరచుకుంటాయి నాలుగోది; ప్రతిఏటా నది నీళ్ళు సముద్రం లోనికి పారకపోతే సముద్రం నది వైపుకు దూసుకుని వచ్చి డెల్టా భూముల్ని చవిటి పర్రలుగా మార్చేస్తుంది.  

ఏపిలో టిడిపి కూటమి ప్రభుత్వం ఏర్పడ్డాక గోదావరి – కావేరి అనుసంధానం ప్రాజెక్టుకు కొత్త ఊపు వచ్చింది. జులై నెలలో జరిగిన జాతీయ జలవనరుల అభివృధ్ధి సంస్థ (NWDA) వర్చువల్ సమావేశంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఒక కొత్త ప్రతిపాదన చేసింది. గోదావరి- కావేరి అనుసంధానం ప్రాజెక్టును పోలవరం నుండి మొదలెట్టాలని కోరింది.  తెలంగాణలోని ఇచ్చంపల్లి, సమ్మకక-సారక్క ప్రాజెక్టుల నుండికన్నా  ఏపిలోని పోలవరం నుండి మొదలెడితే ఎక్కువ ప్రయోజనాలు వుంటాయని వివరించింది.  నరసారావుపేట సమీపాన బొల్లపల్లె వద్ద 300 టిఎంసిల రిజర్వాయర్ ను నిర్మిస్తే అక్కడి నుండి పెన్నా నదికి చాలా సులువుగా అనుసంధానం చేయవచ్చని సూచించింది.   

రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చేసిన ప్రతిపాదనలో కొన్ని కొత్త చిక్కులున్నాయి. ఇందులో కీలకమైనది అసలు గోదావరి నదిలో వెయ్యి టిఎంసీల అదనపు జలలున్నాయని ఎలా ఎక్కడ ఎప్పుడు  నిర్ధారిస్తారు? గోదావరినది మీద చివరి ప్రాజెక్టు ధవిళేశ్వరం. అక్కడ తేల్చాలి అదనపు జలాలు వున్నాయో లేవో.  సాధారణంగా గోదావరి నదిలో ఎక్కువ నీళ్ళు ఆగస్టు నెలలో వస్తాయి. ఆగస్టు నెలలో  పోలవరం నుండి కావేరి ప్రాజెక్టుకు వెయ్యి టిఎంసీల నీళ్లు విడుదల చేసేస్తే, ఆ తరువాతి నెలల్లొ నదిలోనికి అనుకున్నంత నీరు రాకపోతే ఏమిటీ పరిస్థితీ? గోదావరి డెల్టా ఆయకట్టుకు 175 సంవత్సరాలుగా వున్న  లోయర్ రైపేరియన్  హక్కులు ఏం కావాలీ?  

జగన్మోహన్ రెడ్డి సర్కారు  గతంలో పోలవరం నుండి కావేరికి నీళ్లు తరలించాలని ప్రతిపాదించినపుడు నదుల అనుసంధానం టాస్క్ ఫోర్స్ కమిటీ చైర్మన్ వెదిరె శ్రీ రాం తిరస్కరించారు. గోదావరి నుండి తరలించేందుకు నికర జలాల్లో మిగులు ఏమీలేదు.   గోదావరి నికరజలాల్లో ఛత్తీస్ ఘడ్ కు 141 టియంసిల వాటా వుంది. దాన్ని ఆ రాష్ట్రం వాడుకోవడంలేదు. ఆ నీటిని కావేరికి తరలించాలని కొత్త ప్రయత్నాలు మొదలయ్యాయి. ఛత్తీస్ ఘడ్  లో బిజెపి ప్రభుత్వమే వున్నా ఆ నీళ్ళు వదులుకోవడానికి ఆ రాష్ట్రం సిధ్ధంగా లేదు. గోదావరి- కావేరి ప్రాజెక్టులో ఇప్పటికి మూడు డిపిఆర్ లు వచ్చాయి. 

ఇప్పుడు ఎగువ రాష్ట్రాల నుండి ఇంకో సమస్య కూడా వస్తుంది.  గోదావరి బేసిన్ నుండి  కృష్ణా బేసిన్ కు వెయ్యి టిఎంసిల నీటిని మళ్ళిస్తే ఎగువ రాష్ట్రాలు అందులో వాటా కొరకుండా వుంటాయా? కర్ణాటక, తమిళనాడు రాష్ట్రాల్లో బిజేపి రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల్ని సాగునీటి సంక్షోభంలో నెట్టే పథకం ఇది. అంతేకాదు; ఎగువ రాష్ట్రాల నుండి ఇంకో సమస్య కూడా వస్తుంది.  గోదావరి బేసిన్ నుండి  కృష్ణా బేసిన్ కు వెయ్యి టిఎంసిల నీటిని మళ్ళిస్తే ఎగువ రాష్ట్రాలు అందులో వాటా కొరకుండా వుంటాయా? కర్ణాటక, తమిళనాడు రాష్ట్రాల్లో బిజేపి రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల్ని సాగునీటి సంక్షోభంలో నెట్టే పథకం ఇది. 

//EOM//

28-08-2024

ప్రచురణ : 30-08-2024 

https://epaper.sakshi.com/Andhra_Pradesh_Main?eid=99&edate=30/08/2024&pgid=454731&device=desktop&view=3

Communists failed to compete with the development of machines

Communists failed to compete with the development of machines

యంత్రాల అభివృద్ధితో పోటీ పడలేకపోయిన కమ్యూనిస్టులు  

కృత్రిమమేధ కాలంలో కమ్యూనిస్టులు

 

డానీ

సమాజ విశ్లేషకులు, సీనియర్ జర్నలిస్టు.

 

“రెండుకాళ్ళ జీవులు ప్రమాదకరమైనవి; నాలుగుకాళ్ళ జీవులు  గొప్పవి” అని జార్జ్ ఆర్వెల్ నవల ‘యానిమల్ ఫార్మ్’ లో జంతువులన్నీ కలిసి ఒక తీర్మానం చేస్తాయి.

 

కాళ్ళు రెక్కలు తోకలు మాత్రమే కాదు సృష్టిలో  మనుషులకు ఇతర జీవులకు తేడాలను చూడాలనుకుంటే  అనేకానేక  వైవిధ్యాలు కనిపిస్తాయి. జంతువులు గుంపులుగా సంచరిస్తాయి; మనుషులు సమాజంగా కొనసాగుతారు.  ఇతర జీవులు సంతతిని కని వాటి జీవిక కోసం ఆహారాన్ని సేకరిస్తాయి. మనిషి ఆహార సేకరణతో ఆగిపోడు; అవసరమైనప్పుడు తానే ఆహారాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తాడు. ఉత్పత్తి అవసరాల కోసం పనిముట్లను, యంత్రాలను సృష్టిస్తాడు. ఇతర జీవులకు మనిషికి మధ్య ఇదే అన్నింటికన్నా ప్రధానమైన, గుణాత్మకమైన తేడా. 

 

‘పనిముట్లను తయారు చేసే జీవి మనిషే’ అని బెంజమిన్‌ ఫ్రాంక్లిన్‌ (అమెరికా రాజనీతిజ్ఞుడు, రచయిత, శాస్త్రవేత్త 1706–90) అన్నాడు. ఆయన అంతటితో ఆగలేదు. ‘మనిషి సృష్టికర్త’ (Man the Maker), ‘మనిషి ఆలోచనాపరుడు’ (Man the Thinker) అని కూడా అన్నాడు.

 

తొలి పనిముట్ల నుంచి నేటి ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (కృత్రిమ మేధ) సాఫ్ట్‌వేర్‌ దాకా యంత్రాల చరిత్రలో అనేక తరాలు సాగిపోయాయి. ప్రతి తరంలోనూ యంత్రాలు సమాజంలో కొత్త ఆలోచనల సంచయానికి కూడ దోహదం చేస్తాయి. పారిశ్రామిక విప్లవం సంభవించి వుండకపోతే డార్విన్ జీవపరిణామ సిద్ధాంతాన్నీ, ఫ్రాయిడ్ మనోవిశ్లేషణను, కార్ల్‌మార్క్స్ కమ్యూనిస్టు సిద్ధాంతాన్ని అభివృద్ధి చేయగలిగేవారు కాదు. యంత్రాల అభివృద్ధి–మనిషి ఆలోచనల విస్తృతి మధ్య ఒక అవినాభావ సంబంధం ఉంటుంది.

 

యంత్రాలు మానవ సంబంధాలను కూడ తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తాయి. ముందు అవి సంపద సృష్టికి దోహదపడతాయి. మరోవైపు,  సంపద పంపిణి మనుషుల్ని విభజిస్తుంది. కొన్ని సమూహాలు యజమానులుగా అవతరిస్తే మిగిలిన సమూహాలు సేవకులుగా మారిపోతారు. దీనికి మూలం ఆర్ధికమే కావచ్చుగానీ  యజమాని సేవకుల విభజన సమస్త రంగాల్లోనూ వుంటుంది.

 

యంత్రాలు వాళ్ళ ఆధినంలో వుంటాయి కనుక యజమాని సమూహం సహజంగానే తెలివైనదిగా మారుతుంది. ఏ రంగంలో అయినాసరే తమ ప్రయోజనాల గురించి యజమానులకు వున్నంత స్పృహ సేవకులకు వుండదు.   సకల రంగాల యజమానుల మధ్య  ప్రత్యక్షంగానో పరోక్షంగానో ఒక ఐక్యత వుంటుంది. సకల వ్యవస్థల యజమానులు క్రమంగా  ఏకం అవుతుంటారు.

 

అన్ని రంగాలలోని సేవకులు తొలి దశలో తాము కూడ యజమానులయ్యేందుకు కొంత తాపత్రయ పడడం సహజం. సమాజంలో యజమానులయ్యే అవకాశం కొందరికి మాత్రమే వుంటుందనీ అత్యధికులు సేవకులుగానే వుండాల్సి వస్తుందని అర్ధం కావడానికి చాలా కాలం పడుతుంది. అప్పుడు సమాజంలో సమానత్వం, సోదరభావం అనే ఆలోచనలు అపారంగా వికసిస్తాయి. ఇలాంటి నేపథ్యంలోనే కమ్యూనిజం అనే సిధ్ధాంతం పుట్టింది.

 

"ప్రతి ఒక్కరి నుండి అతని సామర్థ్యం మేరకు, ప్రతి ఒక్కరికి అతని అవసరాలకు అనుగుణంగా"  ("From each according to his ability, to each according to his needs") అనేది కమ్యూనిస్టు సమాజానికి ప్రాధమిక కొలమానం. 1875లో రాసిన ‘గోథా కార్యక్రమం మీద విమర్శ’ పుస్తకంలో కార్ల్ మార్క్స్ ఈ వివరణ ఇచ్చాడు. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సేవక సమూహాలన్నింటిలోనూ స్పష్టంగానో అస్పష్టంగానో అంతర్లీనంగా ఇలాంటి భావనలే నిరంతరం బలపడుతుంటాయి. మరోమాటల్లో చెప్పాలంటే సేవక సమూహాలన్నింటి సమిష్టి స్వప్నం సమానత్వం.

 

ప్రపంచంలో ఎక్కడయినా సరే సేవక సమూహాలకు జీవితం దుర్భరంగా మారి సమిష్టి స్వప్నం ముందుకు వచ్చిన ప్రతీసారీ ఆందోళనలు మొదలవుతాయి. ఉద్యమాలు పోరాటాలు ఊపందుకుంటాయి. సేవక సమూహాల ఆందోళనల్ని అణిచివేయడానికి యజమాని సమూహాలకు అంతర్గతంగానే ఒక పటిష్టమైన వ్యవస్థ వుంటుంది. సాయుధ పోలీసులు, తుపాకులు, జైళ్లు, ఉరికొయ్యలు, నిఘా విభాగాలు వగయిరాలు వాళ్ళ ఆధీనంలోనే వుంటాయి.  అంతేకాదు; ఆందోళనల్ని నివారించడానికి ఇంతకన్నా మెరుగైన తెలివైన ప్రత్యామ్నాయాలు కూడ వాళ్ళ దగ్గర వుంటాయి.  అవే సంక్షేమ పథకాలు!.

 

సంక్షేమ పథకాల ద్వార సేవకుల తిరుగుబాట్లను నివారించవచ్చు అని తొలిసారిగా గుర్తించిన ఘనుడు అమెరిక  ఆటోమోబైల్ దిగ్గజం హెన్రీ ఫోర్డ్. రష్యాలో అక్టోబరు విప్లవం జరగడానికి మూడున్నరేళ్ళు ముందే 1914 జనవరి 5న తన కార్మికుల మీద వరాల జల్లు కురిపించాడు. ‘రోజుకు ఐదు డాలర్లు’ వేతనం ప్రకటించాడు ఆరోజుల్లో ఇది చాలా ఆకర్షణీయమైన జీతం.  8 గంటల పనిదినాన్ని అమల్లోని తెచ్చాడు. రోజుకు రెండు షిఫ్టుల పధ్ధతి స్థానంలో మూడు షిఫ్టుల పధ్ధతిని ప్రవేశ పెట్టాడు. సరుకుల తయారీలో శ్రమ విభజన సహజంగానే వుంటుంది. ఫోర్డ్ తన సిబ్బందిని  ఒక ఫ్యాక్టరీ కాంపౌండ్‍ కు పరిమితం చేయకుండా ఒక్కో దేశంలో ఒక్కో రకం యూనిట్ పెట్టాడు. అంటే శ్రమ విభజనతోపాటు శ్రామికుల్ని కూడ విభజించాడు. కార్మికులకు సౌకర్యవంతమైన నివాసం, మెరుగైన విద్యా, వైద్య సేవలు అందించాడు. దానితో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా నిపుణులైన కార్మికులు ఫోర్డ్ సంస్థలో చేరడానికి పోటీ పడడం మొదలెట్టారు.  అంతకు మించి వాళ్ళు ఫోర్డుకు పరమ విధేయులుగా మారిపోయారు. ఫోర్డు సంస్థలో ఉత్పత్తి పెరిగింది, సరుకు నాణ్యత పెరిగింది, మార్కెట్లో పోటీ లేకుండా పోయింది,  అంతిమంగా కంపెనీకి లాభాలు పెరిగాయి.

 

     ఫోర్డ్ ఫార్మూలా పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య రాజకీయాల్లోనూ ప్రవేశించింది. అమెరికాలో పెద్ద ఎత్తున ఉద్దీపన చర్యలు (affirmative actions) మొదలయ్యాయి. పైగా, సానుకూల వివక్ష (positive discrimination) అనే కొత్త విలువ కూడ ముందుకు వచ్చింది.

 

మనదేశంలో ఇప్పుడు అమలవుతున్న   ఉచిత బియ్యం, ఉచిత వైద్య ఆరోగ్య సేవలు, విద్యార్ధులకు ఫీజుల రీ-ఎంబర్స్ మెంట్, పేదలకు పక్కా ఇళ్ళు,  వ్యవసాయానికి సబ్సిడీలు, భూపరిమితి చట్టాలు, వ్యవసాయ కూలీలకు భూముల  పంపకాలు మొదలైన సంక్షేమ పథకాలన్నీ గతంలో తెలంగాణ రైతాంగ సాయుధ పోరాటం, నక్సల్ బరీ ఉద్యమం, శ్రీకాకుళం గిరిజన పోరాటం, కరీంనగర్ ఆదిలాబాద్ నక్సలైట్ల పోరాటాల సందర్భంగా వివిధ కమ్యూనిస్టు పార్టీలు ముందుకు తెచ్చిన డిమాండ్లే. కమ్యూనిస్టుల డిమాండ్లను ప్రధాన స్రవంతి రాజకీయ పార్టీలు హైజాక్ చేసి  ఎన్నికల హామీలుగా మార్చేసుకున్నాయి. ఏదో ఒక మేరకు అమలు కూడ చేస్తున్నాయి. దానితో పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య రాజకీయాల్లో కమ్యూనిస్టు పార్టీల ప్రాబల్యం తగ్గి అవి  ‘అంతరించిపోతున్న జాతి’గా మారిపోయాయి. దీని అర్ధం దేశంలో కార్మికులు లేకుండాపోయారనీ, వాళ్ళ మీద పీడన లేదనీ కాదు. కొత్త పధ్ధతుల్లో కొత్త పీడన కొనసాగుతూనే వుంటుంది.

 

శ్రామిక సమూహాలను పునర్ నిర్వచించే చారిత్రక బాధ్యతను కమ్యూనిస్టు పార్టీలు ఎప్పటి కప్పుడు నిర్వర్తిస్తుండాలి.  అవి ఆ బాధ్యతను మరచిపోయాయి. శ్రామిక సమూహాల బహుళ అస్తిత్వాలు కూడ భారత కమ్యూనిస్టు నాయకులకు అర్ధం కాలేదు. వ్యవసాయ కూలీలుగా వున్నప్పుడు ఎస్టి, ఎస్సీ, బిసి, మైనారిటీలను కమ్యూనిస్టు పార్టీలు గొప్పగా సమీకరించాయి. కాంగ్రెస్ తదితర పార్టీలకన్నా అణగారిన సమూగాలకు మెరుగైన రాజకీయ చైతన్యాన్ని అందించాయి. అయితే, ఆ సమూహాలు తమ సామాజిక ఉనికిని  ప్రదర్శించినపుడు కమ్యూనిస్టు పార్టీల నాయకులు దాన్ని ఒక అనివార్యమైన చారిత్రక పరిణామంగా గుర్తించలేకపోయారు. అసలు ఈ పరిణామాల్ని వాళ్ళు జీర్ణించుకోలేక పోయారు. ఇప్పుడు బహుజనులు వేరు; కమ్యూనిస్టు పార్టీలు వేరు అనే అవాంఛనీయ పరిస్థితి ఏర్పడింది.

 

భారత కమ్యూనిస్టు నాయకుల్లో 1940లు, 50లలో ఒక వెలుగు వెలిగిన అగ్రనేతలందరూ వ్యవసాయిక కుటుంబాల నుండి వచ్చిన వారు. సహజంగానే వాళ్ళకు వ్యవసాయం, నీటిపారుదల గురించి  లోతుగా తెలుసు. కానీ అప్పటి ఆధునిక యంత్రాల గురించి వారికి అంతగా తెలీదు. నిజానికి అప్పటికి మన దేశంలో యంత్రాల వుపయోగం కూడ శైశవ దశలో వుంది. కమ్యూనిస్టు పార్టి నాయకుల మేధోశక్తి కూడ ఆ పరిమితుల్లోనే వుండింది. పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య, చండ్ర రాజేశ్వరరావు, మాకినేని బసవపున్నయ్య, రావి నారాయణ రెడ్డి, మగ్ధూం మొహియుద్దీన్, చారుమజుందార్, తరిమెల నాగిరెడ్డి, దేవులపల్లి వేంకటేశ్వర రావు, కొండపల్లి సీతారామయ్య, చండ్ర పుల్లారెడ్డి వంటి ప్రముఖుల పేర్లను మనం తరచూ వింటుంటాం.  యంత్రాలు విధించిన పరిమితుల కారణంగా వాళ్ళలో ఏ ఒక్కరూ తమకాలం నాటి సమాజాన్ని సమగ్రంగా విశ్లేషించలేపోయారు.

 

విప్లవం వ్యవసాయరంగంలో మొదలై, తొలుత గ్రామీణ ప్రాంతాలను విముక్తం చేసి, ఆ తరువాత పట్టణాలను విముక్తం చేస్తుందని వారంతా గట్టిగా నమ్మేరు. ఇప్పటికీ చాలామంది సీనియర్ కమ్యూనిస్టు అభిమానులు 1950ల నాటి ‘ఆంధ్రా థీసిస్’ను మహత్తర ప్రతిపాదనగా భావిస్తుంటారు. 1940లలో చైనాలో మావో ప్రతిపాదించిన నూతన ప్రజాస్వామిక విప్లవంకు అది ఇండియన్ వెర్షన్ తప్ప అందులో మన కమ్యూనిస్టు నేతలు జోడించిన సృజనాత్మకత పెద్దగా ఏమీ లేదు. దానినే తరువాతి కాలంలో మరికొంత స్థానిక అన్వయంతో కొండపల్లి సీతారామయ్య ‘వ్యవసాయిక విప్లవం’గా అభివృద్ధి చేశారు. అప్పటికే అత్యంత ఆధునిక, సంక్లిష్ట, యంత్రాల ప్రవేశంతో సమాజం సామాన్యులు విశ్లేషించలేనంత వైవిధ్యపూరితంగా మారిపోయింది. తత్కారణంగా కొండపల్లి ఫార్మూలా కూడ పనిచేయలేదు. 1990లలో తూర్పు యూరోప్, రష్యాల పతనాల తరువాత ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ ఏర్పాటుతో నూతన ఆర్ధిక సంస్కరణలు ప్రవేశించాక కమ్యూనిస్టు నాయకుల నిస్సహాయత మరింత పెరిగింది.

 

 

అణగారిన సమూహాలు పాత పధ్ధతుల్లో జీవించలేని స్థితికి చేరడమేగాక,  ఆధిపత్య సమూహాలు సహితం పాత పధ్ధతుల్ని కొనసాగించలేని స్థితికి చేరుకున్నప్పుడే విప్లవం సంభవిస్తుంది అన్నాడు లెనిన్. విప్లవకర పరిస్థితి, విప్లవకర సిధ్ధాంతం (పార్టి), విప్లవించడానికి సిధ్ధపడిన ప్రజా సమూహాలు లేకుండా విప్లవం సాధ్యంకాదని కూడ ఆయనే అన్నాడు. ఇప్పటికి కూడ ఇదీ భారత సమాజపు సంపూర్ణ  స్వభావం, ఇందులో వీళ్లు వీళ్ళు విప్లవకర శక్తులు,  ఇదీ వీరు చేపట్టాల్సిన విముక్తి కార్యక్రమం అని తేల్చి చెప్పగలిగిన  కమ్యూనిస్టు పార్టి ఒక్కటీ ఈరోజు భారతదేశంలో  లేదు.  ఆత్యాధునిక యంత్రాల గురించీ, అవి సమాజం మీద వేస్తున్న ప్రభావాల గురించిన పరిజ్ఞానం లేనివాళ్ళు విప్లవ కార్యక్రమాన్ని ఎన్నడూ రూపొందించలేరు.

 

11-08-2024

//EOM//

 Published : 25-08-2024 Andhrajyothi 

https://www.andhrajyothy.com/2024/editorial/communists-in-the-age-of-artificial-intelligence-1301276.html